ΠΡΟΦΗΤΕΣ ΚΑΙ ΨΕΥΔΟΠΡΟΦΗΤΕΣ
ΠΡΟΦΗΤΕΣ ΚΑΙ ΨΕΥΔΟΠΡΟΦΗΤΕΣ
Κωνσταντίνου Παπαχριστοδούλου
Προέδρου του Δ.Σ. της Π.Ε.Γ.
Είναι γνωστή η φράση του Αποστόλου Παύλου, ότι η «συντέλειατου κόσμου θα έρθει αθόρυβα, σαν τον κλέφτη μέσα στη νύχτα». Σήμερα δεν φαίνεται πολλοί να συμμερίζονται αυτή την άποψη. Οι σύγχρονοι πιστοί της εσχατολογίας θέλουν ο κόσμος να τελειώνει εντυπωσιακά, χολιγουντιανά, με θηριώδεις κόκκινους πλανήτες, που θα μετατρέψουν τη Γη σε μια πύρινη κόλαση και μάλιστα πολύ σύντομα... στις21 Δεκεμβρίου του 2012. Η σχετική φημολογία κοντεύει να ξεπεράσει κι εκείνη σχετικά με τις καταστροφές, που υποτίθεται ότι θα έφερνε το 20001.
Πριν από αυτές τις αποκαλυπτικές φημολογίες έχουμε το προφητικό βιβλίο «Ο ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΣ ΗΛΘΕΝ» που συνέγραψε με την «βοήθεια του Θεού» ο π. Μάξιμος και κυκλοφόρησε το Πάσχα του 2006. Το βιβλίο αυτό δεν είναι ένα συνηθισμένο βιβλίο... Στο βιβλίο αυτό «αποδεικνύεται πέραν πάσης αμφιβολίας» ότι «ο ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΣ γεννήθηκε το 1983 και θα εμφανιστεί το 2013 για να κυβερνήσει το κόσμο για 7 περίπου χρόνια». Αυτά διαβάζουμε στην ιστοσελίδα του π. Μάξιμου Βαρβαρή2.
Μήπως όμως θέλετε κι άλλη σύγχρονη προφητεία;
«Τι έλεγαν οι Προφητείες στοΤραχώνιτης Κύπρου;Τι θα γίνει το 2024;Πότε θα ξεσηκωθούν όλοι οι Έλληνες σε όλο τον κόσμο; Ποια είναι τα γεγονότα που θα συμβούν στο μέλλον;Πότε θα καταστραφεί η Τουρκία;Πότε θα έρθουν οι Ρώσοι μαζί με τους Κινέζους;Πότε θα πολεμήσει η Ρωσία στο πλευρό της Ελλάδας;Έχουν βγει νέες προφητείες και αν ναι, τι λένε; Αυτά είναι μόνο κάποια από τα ερωτήματα στα οποία απαντάει το νέο πακέτο του Δημοσθένη Λιακόπουλου3.
Όπως μπορεί εύκολα να αντιληφθεί κανείς η ελάχιστη ενασχόληση με την σύγχρονη εσχατολογία μπορεί να δημιουργήσει πολλά προβλήματα. Στην καλύτερη περίπτωση να προκαλέσει σύγχυση με άμεσο αντίκτυπο στην καθημερινότητα του ανθρώπου. Στη χειρότερη όμως περίπτωση μπορεί να οδηγήσει στην απαξίωση των ανθρώπινων σχέσεων, στην πλήρη εγκατάλειψη της οικογενειακής στέγης και της εργασίας, ακόμα και σε εγκληματικές πράξεις κατά της ζωής.
Περίπτωση χαρακτηριστική, το 1994 με τις μαζικές αυτοκτονίες των μελών τουΤάγματος τουΝαού του Ηλίου.
Επίσης, η περίπτωση των μελών της ρωσικής σέκτας, «Αληθινή ρωσική ορθόδοξη εκκλησία», που από το 2007 παραμένουν κλεισμένοι σε σπήλαιο στην Πένζα της κεντρικής Ρωσίας, πιστεύοντας πως φτάνει ησυντέλειατου κόσμου. Όπως είχε γίνει γνωστό από τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης, δύο γυναίκες, που παρέμειναν επί πέντε περίπου μήνες στη σπηλιά, πέθαναν και ενταφιάστηκαν εκεί εξαιτίας καρκίνου, η μία και νηστείας η δεύτερη. Και ενώ περίπου 24 μέλη της αίρεσης έχουν εγκαταλείψει οικειοθελώς το σπήλαιο, 11 περίπου άτομα παρέμεναν μέσα μέχρι πρόσφατα, παρά τις προσπάθειες των αρχών, ενώ όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος του κυβερνήτη της Πένζα, «οι διαπραγματεύσεις έχουν παγώσει, γιατί τα μέλη της αίρεσης τηρούν τον όρκο της σιωπής»4.
Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να απαριθμήσει κανείς άλλα παραδείγματα προκειμένου να καταδειχθεί η σύγχυση και ο εμπαιγμός της ανθρώπινης ψυχής από τους επίδοξους προφήτες. Όπως όμως θα αναλύσουμε, η «προφητεία» έχει ποικίλες εκφάνσεις και δεν περιορίζεται μόνο στην εσχατολογία.
Είναι γνωστό ότι ζούμε στην εποχή των Μέσων και της πληροφορίας. Τόση μάλιστα πληροφορία που αδυνατεί ο ανθρώπινος νους να την επεξεργαστεί και να καταλήξει σε σωστά συμπεράσματα. Ο αγχώδης τρόπος ζωής και η ξερή πνευματικά βιωτή μας, αποτελούν το καλύτερο υπόβαθρο για να καρπίσει κάθε ζιζάνιο που θα πέσει. Ο σημερινός άνθρωπος επιζητά τις εύκολες και ανέξοδες λύσεις στα προβλήματά του ενώ προσπαθεί να δώσει νόημα στη ζωή του μέσα από κάθε είδους μεταφυσικές αναζητήσεις και πρακτικές.
Η πλέον σαγηνευτική μεταφυσική ενασχόληση για τον άνθρωπο ήταν πάντοτε η «μελλοντολογία». Η αγωνία για τα μέλλοντα και γενικά για τα έσχατα πάντα δημιουργούσε πέπλο σαγήνης και μυστηρίου και έντονη τάση για ανακαλύψεις και αποκαλύψεις.
Για την Εκκλησία, ο προφητικός λόγος δεν είναι κάτι άγνωστο· αντιθέτως. Η επέμβαση του Θεού στην ιστορία έγινε με πολλούς τρόπους, μεταξύ των οποίων και με τον προφητικό λόγο. Οι Προφήτες υπήρξαν βασικά όργανα στο σχέδιο του Θεού για την σωτηρία του ανθρωπίνου γένους, κατά την εποχή της Παλαιάς Διαθήκης κυρίως, λιγότερο κατά την περίοδο της Καινής, και σπανιότατα στην σημερινή εποχή.
Η εσχατολογία των Προφητών της Π. Δ. αφορούσε στο πρόσωπο και την έλευση του Ιησού Χριστού, την πρώτη παρουσία στην ιστορία, ενώ ο προφητικός λόγος στην Κ.Δ. συνδέεται με ταέσχατα, τηνΔευτέρα Παρουσίατου Κυρίου και την τελικήκρίση.
Στην πορεία του ανθρωπίνου γένους όμως προς τα έσχατα και στη σχέση μεταξύ Θεού και ανθρώπων πάντοτε παρεμβάλλονταν πλείστα όσαζιζάνια. Το πρόβλημα δημιουργούσε ανέκαθεν ηανθρώπινη αυθαίρετη παρέμβαση. Όταν δηλαδή ο άνθρωπος, καθοδηγούμενος από τις μεθοδείες του «πονηρού», αλλά και από διάθεση άκρατου εγωισμού θέλησε να υποκύψει στηναπολυτοποίηση νόθων πνευματικών εμπειριώνή ακόμα και ηθελημένα να παραπλανήσει τους ανθρώπους προς ίδιον όφελος.
Προφήτες και ψευδοπροφήτες στην Π. Δ.
Το ένα τρίτο των βιβλίων της Π.Δ. αφορά στους προφήτες. Η διάκριση δε μεταξύ μεγάλων και μικρών έχει να κάνει με το μέγεθος του βιβλίου καθενός ξεχωριστά και δεν σχετίζεται με την αξία του προφήτη.
Η προφητική δράση εκδηλωνόταν με τρεις τρόπουςβασισμένους πάντοτε σε Θεία εντολή: α) Συνηθέστερα δια του προφορικού λόγου, β) δια συμβολικών πράξεων και γ) δια συγγραφών.
Η προφητεία των μελλόντων να συμβούν ήταν μία μόνο πτυχή του γενικού έργου των προφητών. Κυρίως οι προφήτες ερμήνευαν τις σύγχρονες καταστάσεις και τα σύγχρονα γεγονότα με βάση τον λόγο του Θεού, με τη στάση των ανθρώπων έναντι του λόγου του Θεού και τους καλούσαν να συνέλθουν και ναεπιστρέψουν από την αποστασίαστην πίστη και την υπακοή στον Θεό5.
Οι προφήτες στην Π. Δ. κατά κύριο λόγο προφήτευαν την έλευση του Μεσσία. Και μάλιστα με τέτοιο ρεαλισμό και λεπτομέρεια ώστε ο Ίδιος ο Ιησούς Χριστός πολλές φορές να αναφέρεται στους λόγους των προφητών περί του προσώπου Του για να καταδείξει στους Ιουδαίους την εκπλήρωση των προφητικών λόγων.
Ήδη από την εποχή της Παλαιάς Διαθήκης γίνεται διάκριση μεταξύ των προφητών και των ψευδοπροφητών.
Η ονομασία Προφήτης δεν σημαίνει μόνο εκείνον που προφητεύει τα μέλλοντα, αλλάεκείνον που μιλάει αντί κάποιου άλλου. Προφήτης, λοιπόν, του Θεού είναιεκείνος που μιλάει εξ ονόματος του Θεού και για τον Θεό. Το έργο του προφήτη της Παλαιάς Διαθήκης είναι να κηρύξει το λόγο του Θεού στους ανθρώπους, να αποκαλύψει το θέλημά Του και να αναγγείλει σ' αυτούς εκείνα που πρόκειται να συμβούν6.
Ας δούμε όμως επιγραμματικά ποια είναι τα χαρακτηριστικά εκείνα που καθιερώνουν κάποιο πρόσωπο ως προφήτη:
1 Η άνωθεν κλήση.
Ο τίτλος του προφήτη δόθηκε στον Αβραάμ(Γέν. 20, 7), ενώ ο Μωυσής φέρεται ως «η πηγή της προφητείας»(Εξ. 7, 1 Αρ. 11, 1725). Μετά το τέλος της εποχής των Κριτών εμφανίζονται ξαφνικά ομάδες «υιών των προφητών»(Α Βασ. 10, 5). Με την εμφάνισή τους, καθιερώνεται η λέξηnabi(«κεκλημένος»). Παράλληλα παραμένουν όμως και οι παλιοί τίτλοι όπως «ο βλέπων»(Α Βασ. 9, 9), «ο ορών»(Αμ. 7, 12), «άνθρωπος του Θεού»(Α Βασ. 9, 7).
2 Ο προφήτης «διάκονος» της κοινότητας.
Βασιλέας, ιερέας και προφήτης είναι για μακρύ χρονικό διάστημα οι τρεις πόλοι της κοινωνίας του Ισραήλ αρκετά διαφορετικοί, ώστε κάποτε να είναι ανταγωνιστικοί, απαραίτητοι συνήθως ο καθένας για τους άλλους.
3 Υπόδειγμα ζωής αλλά και κακοπαθείας.
Οι προφήτες διάγουν βίο ενάρετο, και ενίοτε δοκιμάζονται για την αγάπη του Κυρίου: «υπόδειγμα λάβετε, αδελφοί, της κακοπαθείας και της μακροθυμίας τους προφήτας, οι ελάλησαν τω ονόματι Κυρίου».(καθολ. Έπ. Ιακώβου 5, 10).
Αλλά το πλέον ουσιώδες γνώρισμα των πραγματικών προφητών της Π. Δ., με βάση το οποίο και αυτοί διαχώριζαν εαυτούς από τους ψευδοπροφήτες, ήταν ησαφής και βέβαιη συνείδηση περί της προφητικής τους κλήσεως, η ακράδαντη πεποίθηση ότι δεν λαλούν εξ εαυτών αλλά οδηγούμενοι από το Πνεύμα του Θεού, ότι διερμηνεύουν τις αποκαλυπτόμενες προς αυτούς Θείες βουλές, με άλλα λόγια, ότι αποτελούσαν οιονεί στόματα του Θεού, εν αντιθέσει προς τους ψευδοπροφήτες που «προφήτευον από καρδίας αυτών»(Ιεζ. 13, 3)7.
Ως φαίνεται οι κανονικοί προφήτες του Θεούυπέφεραν από τους λεγόμενους ψευδοπροφήτες οι οποίοι μάλλον εξαπατούσαν το λαό και δημιουργούσαν σύγχυση και πολλά προβλήματα.Μάλιστα ο προφήτης Ιερεμίας στο 23οκεφ. του βιβλίου του αναφέρεται με πολύ σκληρά λόγια στουςψευδοπροφητες:
«περί των προφητών η καρδία μου εντός μου είναι συντετριμένη, είμαι ως άνθρωπος μεθυσμένος... Εις τους προφήτας της Σαμαρείας είδον προσβλητικόν πράγμα. Προεφήτευσαν δια τον Βάαλ και παρεπλάνησαν τον λαόν μου Ισραήλ. Άλλ' είδον τους προφήτας της Ιερουσαλήμ είδον φρικτόν πράγμα. Μοιχεύουν και περιπατούν εις τα ψεύδη, ενισχύουν τας χείρας των κακοποιών ώστε ουδείς επιστρέφει από τας πονηράς οδούς του»(Ιερ. 23, 9).
Ούτω λέγει ο Κύριος των δυνάμεων:«μη υπακούετε εις τους λόγους των προφητών, οι οποίοι προφητεύουν προς εσάς. Σάς γεμίζουν με ματαίας ελπίδας, εξαγγέλλουν οράσεις από την ιδικήν των σκέψιν, όχι από το στόμα Κυρίου...(Ιερ. 23,16).Δεν έστειλα τους προφήτας αυτούς, και όμως έτρεξαν. Δεν ομίλησα εις αυτούς, και όμως προεφήτευσαν8»(Ιερ. 23, 21).
Και συνεχίζει ο προφήτης Ιερεμίας τον λόγο του Κυρίου, εκθέτοντας πλέον το γεγονός τηςνόθας πνευματικής εμπειρίας:
«Ήκουσα όσα λέγουν οι προφήται, οι οποίοι προφητεύουν ψεύδη, οι οποίοι προφητεύουν παραισθήσεις της καρδίας των, διαλογιζόμενοι να κάμουν τον λαόν μου να λησμονήσει το όνομά μου δια των ενυπνίων των, τα οποία διηγούνται ο εις εις τον άλλον, όπως οι πατέρες των ελησμόνησαν το όνομά μου χάριν του Βάαλ»(Ιερ. 23, 25-27).
Εδώ βρίσκεται και το σημείο καμπής όσον αφορά στην κύρια αιτία που οδηγεί κάποιον να υποκαταστήσει τον αληθινό προφήτη. Πρόκειται για τηναπολυτοποίηση της εμπειρίας. Κάθε λογής πνευματική εμπειρία. Βέβαια το βασικό γνώρισμα των ψευδοπροφητών είναι οαφ' εαυτού λόγος. Αυτός μπορεί να προκύπτει από δύο βασικές αιτίες:
α) Την εκμετάλλευση μιας νόθας πνευματικής ή δαιμονικής εμπειρίας ή β) την ηθελημένηεν γνώσειτου ψευδοπροφήτη εξαπάτηση των ανθρώπων. Και οι δύο αιτίες είναι εξίσου επικίνδυνες διότι μπορεί να οδηγήσουν το θύμα του ψευδοπροφήτη σε σωματική ή ψυχική διαταραχή και απώλεια.
Όσον αφορά στις εμπειρίες αυτές δεν μπορεί όλες να είναι γνήσιες. Όμως, ούτε και όλες οι μη γνήσιες εμπειρίες οφείλουν την ύπαρξή τους στο πνεύμα της πλάνης. Εμπειρίες μπορεί να έχουν την προέλευσή τους στοΘεό, μπορεί να είναισατανικής προελεύσεως, μπορεί όμως να είναι και αποτέλεσμαυποκειμενικών και φυσικών καταστάσεων9.
Στην Π. Δ. το κριτήριο της γνησιότητας είναι απόλυτο. Τους κανόνες έθεσε ο Ίδιος ο Θεός δια του Μωυσέως:
«Ο προφήτης όμως ο οποίος τολμά να μεταδώσει λόγον εν ονόματι μου, τον οποίον εγώ δεν διέταξα να μεταδώσηή όποιος ομιλεί εν ονόματι ξένων θεών, ο προφήτης αυτός πρέπει να θανατωθή... Και εάν είπης εις τον εαυτόν σου "πως θα καταλάβωμεν ότι ο λόγος δεν προέρχεται από τον Κύριον;" εάν ο λόγος, τον οποίον θα μεταδώση ο προφήτης εν ονόματι του Κυρίου, δεν πραγματοποιηθεί ή επαληθευθή, ούτος είναι ο λόγος, ο οποίος δεν προέρχεται από τον Κύριον, ο προφήτης είπεν αυτόν εξ αλαζονείας. Μη τον φοβηθήτε»(Δευτ. ΙΗ 20-21)10.
Εδώ προβάλλεται μία ακόμη αιτία που οδηγεί κάποιους ανθρώπους στην ψευδοπροφητεία. Είναι ηαλαζονείακαι κατ' έπέκτασιν ηυπερηφάνεια. Όταν ο άνθρωποςνομίσειότι άρχισε να συνομιλεί με τους αγίους και τους αγγέλους τότε είναι πολύ εύκολο να πέσει σεπλάνηκαι τότε να αρχίσει τα «σημεία» και τις «προφητείες».
Β. Προφήτες και ψευδοπροφήτες στην Καινή Διαθήκη
Ο κατ' εξοχήν προφήτης της Κ. Δ. είναι ο Ιωάννης. Αποτελεί θα λέγαμε τον τελευταίο Μεσσιανικό προφήτη και τον κορυφαίο. Αυτό διότι ο Ιωάννης είχε το ξεχωριστό προνόμιο να συναντηθεί με τον Ιησού Χριστό και μάλιστα να Τον βαπτίσει.
Ο ίδιος ο Ιησούς μιλάει πολλές φορές για τον Ιωάννη και εξαίρει το πρόσωπο του:
«Αλλά τι εβγήκατε να ιδείτε; Προφήτην; Ναι σάς λέγω και περισσότερον από προφήτη. Οι άλλοι προφήται προ αιώνων εκήρυξαν τον Μεσσίαν, άλλ' ο Ιωάννης προηγείται αμέσως προ αυτού δια να του παρασκευάσει τας οδούς... σάς διαβεβαιώ ότι ανώτερος από τον Ιωάννην τον Βαπτιστήν δεν έχει παρουσιασθή μεταξύ των ανθρώπων, που έχουν γεννηθή από γυναίκας»Ματθ. ΙΑ, 9.
Βέβαια ο Ιωάννης ήταν ο έσχατος των Μεσσιανικών προφητών αλλά όχι και ο τελευταίος προφήτης. Ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός προφητεύει πολλές φορές τα μέλλοντα, όχι μόνο σε ό,τι αφορά τον λαό του Ισραήλ, αλλά αποκαλύπτει στον άνθρωπο τα έσχατα. Την Δευτέρα Παρουσία και την τελική κρίση του κόσμου. Μάλιστα οι αναφορές του Κυρίου στη Δευτέρα Παρουσία γίνονται ευθέως αλλά και δια παραβολών. Αποτελεί δε κεντρικό σημείο αναφοράς των κηρυγμάτων Του. Σημαντική όμως παράμετρος του εσχατολογικού κηρύγματος ήταν η βεβαιότητα της τελικής κρίσεως αλλάόχι ο χρόνοςτης Δευτέρας Παρουσίας. Σ' αυτό το θέμα ο Ιησούς ήταν κατηγορηματικός:
«Δια την ημέραν δε εκείνην και την ώραν, κανείς δεν ξέρει τίποτε ούτε οι άγγελοι των ουρανών παρά μόνον ο πατέρας μου»(Ματθ. ΚΑ 36). Αντιθέτως ο Κύριος μιλάει για τα «σημεία των καιρών» τα οποία θα προηγηθούν της Δευτέρας Παρουσίας και είναι:
1 Η κήρυξη του Ευαγγελίου σε όλο τον κόσμο.
«Και κηρυχθήσεται τούτο το Εύαγγέλιον της Βασιλείας εν όλη τη οικουμένη εις μαρτύρων πάσι τοις έθνεσι και τότε ήξει το τέλος»(Ματθ. ΚΔ 14).
2 Η επιστροφή του Ισραήλ στην χριστιανική πίστη.
Ο Απ. Παύλος μας αποκαλύπτει στην προς Ρωμαίους επιστολή του ότι όταν «το πλήρωμα των εθνών εισήχθη» δηλ. μετά από τον καθωρισμένο αριθμό των εθνικών που θα εισέλθουν στην Βασιλεία του Θεού, τότε, «πας Ισραήλ σωθήσεται»(Ρωμ. ΙΑ 25-32). Ένας υπαινιγμός του Κυρίου πάνω σ' αυτό το σημείο είναι το εδάφ. Λουκ. ΙΓ' 35. «Σάς λέγω ότι δεν θα με ιδείτε έως ότου έλθη ο καιρός που θα πήτε: Ευλογημένος εκείνος που έρχεται εις το όνομα Κυρίου».
3 Τις παραμονές της Δευτέρας Παρουσίας θα σημειωθεί μεγάλη αποστασία
Θα την προκαλέσουν ψευδοπροφήται που «πολλούς πλανήσουσιν»(Ματθ. ΚΔ' 4, 5).
4. Η εμφάνιση του Αντίχριστου.
Αυτή θα είναι το αποκορύφωμα της αποστασίας και ηθικής αθλιότητος. Μετά την αποστασία, σημειώνει ο Απ. Παύλος, θα«αποκαλυφθή ο άνθρωπος της αμαρτίας, ο υιός της απώλειας, ο αντικείμενος και υπεραιρόμενος επί πάντα λεγόμενον Θεόν ή σέβασμα, ώστε αυτόν εις τον ναόν του Θεού ως θεόν καθίσαι, αποδεικνύντα εαυτόν ότι εστί Θεός... ου έστιν η παρουσία κατ' ενέργειαν του Σατανά εν πάση δυνάμει και σημείοις και τέρασι ψεύδους...»(Β' Θεσ.Β' 3-12).
Το μοναδικό προφητικό βιβλίο της Κ. Δ. είναι και το τελευταίο. Η «Αποκάλυψη» του Ιωάννου. Σ' αυτό το δύσκολο και ταλαιπωρημένο από τους ψευδοπροφήτες βιβλίο παρουσιάζεται, με συμβολικό τρόπο, η προ της Δευτέρας Παρουσίας προετοιμασία του κόσμου, της Εκκλησίας και του ανθρώπου, τα δεινά και οι δοκιμασίες των εν αποστασία χριστιανών, η έλευση του Αντίχριστου, η έλευση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, η τελική κρίση και τέλος η δόξα του «Αρνίου».
Αποτελεί αγαπημένη ενασχόληση κάθεεπίδοξου «προφήτη»της σύγχρονης εποχής να προσπαθεί να ερμηνεύσει το κείμενο της Αποκάλυψης και να ταυτίσει τα γραφόμενα του Ιωάννου με σύγχρονα πρόσωπα ή γεγονότα. Είναι γεγονός ότι το εν λόγω βιβλίο εξάπτει τη φαντασία του ανθρώπου και προκαλεί την αγωνία για τα έσχατα. Η ύπαρξη και μόνο του βιβλίου της Αποκάλυψης δίνει πρόσφορο έδαφος στον καθένα που θα ήθελε να εκμεταλλευτεί τα πνευματικά κενά του σύγχρονου άνθρωπου, να δημιουργήσει το κατάλληλο κλίμα για κάθε είδους μεταφυσική ανοησία: Αποκαλυπτικές ομάδες που αναμένουν τη Δευτέρα παρουσία,ψευδοδιδάσκαλοικαιψευδοπροφήτες, ευφάνταστα βιβλία που δίνουν εξαιρετικά σενάρια για αντίστοιχες ταινίες κ.ο.κ.
Στον πειρασμό της ερμηνευτικής προσέγγισης του βιβλίου της Αποκάλυψης δεν είναι και λίγοι αυτοί που υποκύπτουν ακόμα και μέσα στο χώρο της Εκκλησίας. Η επικρεμάμενη σπάθη των δεινών, όπως αυτά περιγράφονται εντός του βιβλίου, αποτελεί πρώτης τάξεως όργανοχειραγώγησηςτων απλών και πιστών χριστιανών. Χωρίς να επεκταθούμε περισσότερο στο θέμα, σίγουρα η προσέγγιση της Αποκάλυψης χρειάζεται άλλα κριτήρια. Διάκριση κυρίως και αγιοπνευματική χάρη.
Γ. Σύγχρονοι προφήτες και ψευδοπροφήτες.
Έχουμε κάνει ήδη αναφορά σε σύγχρονες εσχατολογικές προφητείες ηπλειονοψηφία των οποίων κινείται στο χώρο της απάτηςκαι θα ήταν ματαιοπονία να γίνει λεπτομερής αναφορά σε όλες τις παραθρησκευτικές ομάδες ή τα πρόσωπαπου χρησιμοποιούν την «προφητεία» ως μέσον προκειμένου να παγιδεύσουν τα θύματά τους. Θα περιοριστούμε όμως σε κάποιες χαρακτηριστικές περιπτώσεις:
1. Η πλέον γνωστή ομάδα που χρησιμοποιεί την προφητεία και μάλιστα σε υπέρτατο βαθμό είναι οι «Μάρτυρες του Ιεχωβά». Η εταιρία «Σκοπιά», ο «πιστός και φρόνιμος δούλος», που διοικεί τις ανά τον κόσμο ομάδες, διατείνεται ότι υπάρχει μία προφητική τάξη Χριστιανών μεταξύτων (144.000), η οποία στο άγγελμά της που προέρχεται από την Αγία Γραφή, καλεί όλους τους οπαδούς της να δεχθούνό,τι αναγγέλλει η τάξη αυτή, όχι ως λόγο ανθρώπων, αλλά ως λόγο Θεού.Αυτοπροβάλλεται, ως ο Ιερεμίας της Παλαιάς Διαθήκης.Είναι όμως γνωστό σε όλους, πως οτιδήποτε έχει προφητεύσει αυτή η ομάδα δεν έχει εκπληρωθεί.12Είναι δυνατόν λοιπόν να διατείνεται η εταιρία ότι αποτελεί το κανάλι, τον αγωγό μέσα από τον οποίο ο Θεός διοχετεύει το λόγο του και ο λόγος αυτός να μην εκπληρώνεται; Άρα η εταιρία, με βάση όσα έχουμε ύπ' όψιν από την Π. Δ. δεν είναι ο προφήτης του Θεού αλλά μεγάλος ψευδοπροφήτης.
2. ΟιΠεντηκοστιανοίαποτελούν επίσης έναν άλλο κλάδο ομάδων πουαπολυτοποιούν την προφητεία ως αποδεικτικό μάλιστα στοιχείοότι φέρουν το Άγιο Πνεύμα. Όμως, η αγία Γραφή δίνει τον κανόνα για το ποιος είναι αληθινός προφήτης. Ακόμα και αν λαλήσει κάποιος «εν τω ονόματι Κυρίου», και ο λόγος του «δεν γίνη ούτε συμβή», τότε και πάλι αποδεικνύεταιψευδοπροφήτης(Δευτερ. ΙΗ' 20-22). Αυτό τον κανόνα δεν φαίνεται να τον σέβεται η «Ελευθέρα Αποστολική Εκκλησία της Πεντηκοστής», γιατί ο αρχηγός της, κ. Λούης Φέγγος, προτρέπει τους πιστούς να προφητεύσουν, δηλαδή να μιλούν στο όνομα του Κυρίου, ακόμα και αν «λαλούν λόγον» τον οποίο «δεν έλάλησε σ' αυτούς ο Κύριος». Έτσι στο κήρυγμα της 27/7/82 ανέφερε: «Μη σταματάτε να προφητεύετε έστω και να σ' ελέγξει ένας και να σου πει... δεν τοπες καλά. Δεν πειράζει, και μείς δεν τα λέμε και πολύ καλά πολλές φορές».«Εγώ ακούω το μαγνητόφωνο καμιά φορά... να δω πως τα είπα. Ω, τι λες τώρα εκεί πέρα, λέω, τι είναι αυτό το πράγμα που λες! Τον βρίζω τον εαυτό μου, έτσι δεν είναι, άλλά μ' αυτό τον διορθώνω, έτσι δεν είναι;»13.
Με βάση τα λόγια του Λ. Φέγγου συμπεραίνει κανείς ότι πολλές φορές από το στόμα των πεντηκοστιανών εκτός από τις ακατάληπτες λέξεις της γλωσσολαλιάς βγαίνουν και λόγοι, τάχα Κυρίου, που δεν επαληθεύονται. Αλλά και τα λίγα που λένε λάθος «εν τω ονόματι Κυρίου», φτάνουν για να αποδειχθούνψευδοπροφήτες.
Είναι γεγονός ότι η προφητεία αποτελούσε ένα από τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος στους πιστούς κατά τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους. Το χάρισμα όμως αυτό όπως και η γλωσσολαλιά ήταν υπαρκτό στην αρχαία Εκκλησία και εξυπηρετούσε τη διάδοση του Ευαγγελίου στους εθνικούς.
3. Οι Ομάδες της «Νέας εποχής» μπορεί να μην χρησιμοποιούν τον όρο προφήτης και προφητεία με την στενή θρησκευτική έννοια, επιδίδονται όμως, με διάφορα μέσα, σε κάθε λογής μεταφυσικέςμελλοντολογικέςπροβλέψεις: Μαντείες διάφορες, Πνευματισμός, Μέντιουμ, Ταρώ, Αστρολογικές προβλέψεις. Για κάθε μία από αυτές τις πρακτικές μπορεί να χρειαστεί ιδιαίτερη ανάλυση. Θα περιοριστούμε γι' αυτό σε επιγραμματικές επισημάνσεις.
Είναι πολύ γνωστό το περιστατικό από τις Πράξεις των αποστόλων κατά το οποίο ο Παύλος συναντά μία μικρή κοπέλα που κατέχονταν από μαντικό πονηρό πνεύμα:
«Καθώς επηγαίναμεν εις τον τόπον της προσευχής μας συνήντησε κάποια υπηρέτρια που είχε πνεύμα μαντικόν, και με την μαντείαν έφερνε πολλά κέρδη εις τους κυρίους της. Αυτή ακολουθούσε τον Παύλον και εμάς και εφώναζε, «Αυτοί οι άνθρωποι είναι δούλοι του Θεού του Υψίστου, και σας αναγγέλουν τον δρόμο της σωτηρίας».Αυτό το έκανε πολλές ημέρες. Ο Παύλος ήτο πολύ αγανακτισμένος και στραφείς είπε προς το πνεύμα, «Σε διατάσσω εις το όνομα του Ιησού Χριστού να βγεις από αυτήν». Και εκείνην την στιγμήν εβγηκε».(Πράξ. ΙΣΤ' 16-18).14
Μερικές παρατηρήσεις επί της περικοπής:
α) Από την περιγραφή γίνεται απολύτως σαφές, ότι μαντεία έκανε τοπονηρό πνεύματου Πύθωνος και όχι η νεαρή κοπέλα άφ' εαυτής.
β) Το αποτέλεσμα της μαντείας ήταν όχι η ωφέλεια των ανθρώπων αλλά η απόδοση χρημάτωνοικονομικού κέρδουςδηλαδή σ' αυτούς που εκμεταλλεύονταν την άτυχη κοπέλα. Μήπως σήμερα και πάντοτε ο σκοπός αυτών που συνήθως παραπλανούν με τις μαντείες τους και τις ψευδοπροφητείες τους δεν είναι ηστυγνή εκμετάλλευση των θυμάτων τουςκαι ο προσπορισμός αθέμιτων περιουσιακών στοιχείων;
γ) Τα πονηρά πνεύματα μετέρχονται κάθε μέθοδο προκειμένου να παραπλανήσουν τον άνθρωπο και να επιτύχουν το σκοπό τους που είναι η απώλεια της ανθρώπινης ψυχής. Στην περικοπή το πονηρό πνεύμα δεν διστάζει να επαινεί και να επευφημεί τους Αποστόλους ως «δούλους του Θεού». Ως είναι γνωστόν οι δαίμονες έχουν τη δύναμη να μεταμορφώνονται ακόμη και σεαγγέλους φωτόςπροκειμένου να παραπλανήσουν ακόμη και τους μεγαλύτερους ασκητές.
δ) Αυτό όμως που δεν αντέχουν είναι η ομολογία πίστεως στον Ιησού Χριστό και η προσκύνηση του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Γι' αυτό η πλέον σωστή και ενδεδειγμένη μέθοδος είναι αυτή που μας προτείνει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στην Α' Επιστολή του:
«Αγαπητοί, μη παντί πνεύματι πιστεύετε, αλλά δοκιμάζετε τα πνεύματα ει εκ του Θεού εστίν, ότι πολλοί ψευδοπροφήται εξεληλύθασιν εις τον κόσμον.(Α'Ιωαν. ΔΙ).
Άρα η ύπαρξη ενός πονηρού πνεύματος αποτελεί ταυτόχρονα και την απόδειξη ότι ο φερόμενος ως προφήτης, μάντης, μάγος κ.ο.κ. είναιΨευδοπροφήτης.
ε) Από την περικοπή των Πράξεων επισυνάγεται και το τελευταίο συμπέρασμα. Ότι ενώπιον της χρήσης και του ονόματος μόνον του Ιησού Χριστού τα δαιμόνια φρίττουν και εξαφανίζονται. Ο Απόστολος Παύλος δεν υποκύπτει στις κολακείες του πονηρού πνεύματος. Το διατάσσει, στο όνομα του Χριστού, να βγει από την κοπέλα και βέβαια αυτό αμέσως εξέρχεται.
4. Ένα άλλο είδος μελλοντολογίας και κατ' επέκτασιν «προφητείας», είναι και οιΑστρολογικές προβλέψεις. Από αρχαιοτάτων χρόνων οι άνθρωποι σαγηνεύονταν από τον ουρανό και τις κινήσεις των άπειρων αστεριών. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα οι αρχαίοι λαοί να αποδώσουν στα ουράνια σώματα υπερφυσικές δυνάμεις οι όποιες, κατ' αυτούς, καθόριζαν το παρόν και το μέλλον των ανθρώπων. Σήμερα, μετά από χιλιάδες χρόνια, πλήθος αστρολόγων επιδίδονται σε προβλέψεις που κρίνουν ακόμη και αποφάσεις αρχηγών κρατών. Ο άνθρωπος που δεν έχει ένα σταθερό σημείο αναφοράς, μια αξία ζωής και βρίσκεται μακριά από την πνευματική καθοδήγηση της Εκκλησίας ψάχνει απελπισμένα να στηριχθεί σε κάθε είδους προβλέψεις που αφορούν το μέλλον του. Δυστυχώς υπάρχουν πολλοί άνθρωποι σήμερα που βρίσκονται σε πνευματικό τέλμα και έτσι οι κάθε λογής αστρολόγοι κάνουν χρυσές δουλειές.
Δεν υπάρχει σήμερα τηλεοπτική εκπομπή κυρίως της πρωινής ζώνης ή περιοδικό ποικίλης ύλης, που να μην έχει αστρολογικές προβλέψεις. Μάλιστα μας χρυσώνουν το χάπι λέγοντας ότι ο τρόπος που διαβάζουν τους αστρολογικούς χάρτες είναι απολύτως επιστημονικός, με χρήση πλέον ηλεκτρονικών υπολογιστών κ.ο.κ.
Δύο μόνο επιχειρήματα από τα πολλά για την απόδειξη του αβάσιμου των αστρολογικών προβλέψεων:
1. πως είναι δυνατόν η ανθρώπινη ζωή να επηρεάζεται από έναν μόνο, απόλυτα συγκεκριμένο αστρικό σχηματισμό, όταν κάθε στιγμή στον ουράνιο θόλο βρίσκονται δισεκατομμύρια δισεκατομμυρίων άστρα;
2. πως είναι δυνατόν να δίδονται χαρακτηριστικά στον άνθρωπο με βάση το ζώδιο του π.χ. η εκδικητικότητα όταν είναι σκορπιός στηριζόμενοι σε μια απολύτως υποκειμενική άποψη των αρχαίων Ελλήνων που φαντάστηκαν απλώς ότι συγκεκριμένος αστερισμός στον ουρανό είχε το σχήμα του σκορπιού; Οι κινέζοι που συνέδεσαν τους αστερισμούς με άλλα ζώα προφανώς αποδίδουν άλλα χαρακτηριστικά στον ίδιο άνθρωπο.
Είναι γεγονός ότι μπορεί κανείς να αναφερθεί σε άπειρα επιχειρήματα που καταρρίπτουν το αστρολογικό οικοδόμημα. Αυτό όμως που πρέπει να έχουν ύπ' όψιν κυρίως οι χριστιανοί είναι ένα: Η αστρολογία όταν έχει να αντιμετωπίσει τα λογικά επιχειρήματα της επιστήμης και τις αιτιάσεις της κοινής λογικής απαντά ότι έχειμεταφυσική διάσταση. Άρα παραδέχεται ότι η βάση πάνω στην οποία κινείται και οι μεθοδολογία της είναιθρησκευτικήςτάξεως. Φυσικά ένας συνειδητοποιημένος χριστιανός δεν αφήνει τη ζωή του έρμαιο στις κινήσεις των άστρων. Έχει απόλυτη εμπιστοσύνη στη χάρη και την πρόνοια του Θεού και προσπαθεί μέσα από πνευματική και σωματική άσκηση να προκόψει προς όφελος του ιδίου και των αδελφών του.
Υπάρχουν προφήτες σήμερα;
Μετά από την περιπλάνηση μας στην ιστορία του προφητικού λόγου αλλά και την ψηλάφηση του φαινομένου των ψευδοπροφητών προκύπτει αβίαστα το ερώτημα. Υπάρχουν σήμερα αληθινοί προφήτες;
Ο άγιοςΓρηγόριος ο Παλαμάςδιδάσκει, ότι όπως οι Προφήτες στην Παλαιά Διαθήκη έβλεπαν την πρώτη παρουσία του Χριστού, την ενανθρώπησή Του, και προετοίμαζαν τον λαό για την συνάντηση μαζί Του, έτσι και οι Προφήτες στην Καινή Διαθήκη, οιθεούμενοικαιθεόπτεςάγιοι, βλέπουν την Βασιλεία του Θεού, την Δευτέρα έλευση του Χριστού με όλη Του την δόξα και καθοδηγούν τον λαό προς την κατεύθυνση αυτή.15
Με βάση αυτό το πλαίσιο και αν λάβουμε ύπ' όψιν ότι και ο σύγχρονος κόσμος αποτελεί προέκταση της Κ.Δ. σίγουρα ο Θεός επιτρέπει την παρουσία και σήμερα άγιων και προφητών με τηνευρύτερηέννοια.
Σίγουρα όλοι γνωρίζουν ως ιδιαίτερα αγιασμένες και φωτισμένες προσωπικότητες τον άγιοΚοσμά τον Αιτωλόκαι τονπ. Παΐσιο. Και οι δύο, ο πρώτος έζησε τον 17οαιώνα και ο δεύτερος τον 20°, εκτός από άγιες μορφές που διακρίθηκαν για τον ενάρετο βίο τους έκαναν πολλές προφητείες που αφορούσαν θέματα της ανθρώπινης ζωής αλλά και προφητείες που αφορούσαν την πορεία του Ελληνικού έθνους μέσα στο σύγχρονο κόσμο.
Σ' αυτό το σημείο χρειάζεται να προβούμε σε μερικές παρατηρήσεις και διευκρινήσεις:
α) Όσον αφορά τη δράση του αγίου Κοσμά του Αιτωλού ο αντικειμενικός του σκοπός ήταν νααφυπνίσειτους σκλαβωμένους Έλληνες, να διατηρήσειάσβεστητη φλόγα της πίστεως στο Χριστό και με όχημα την ελληνική παιδεία να αναβιβάσει το ελληνικό έθνος στο ύψος που από αρχαιοτάτων χρόνων το είχε τοποθετήσει η ιστορία.Σήμερα γίνεται από κάποιους μία άγρια εκμετάλλευση των οραμάτων και των προφητικών λόγων του πατρο Κοσμά που άλλο σκοπό δεν έχουν παρά να δημιουργήσουν κλίμα τρόμου και σύγχυσης μέσα στο λαό. Μάλιστα η επίδειξη και η προβολή των λόγων του μέσα από εκπομπές και βιβλία αποβλέπουν στο να μπερδέψουν τους ανυποψίαστους πολίτες και να νομιμοποιήσουν άλλες δραστηριότητες. Δεν είναι δυνατόν να πλασάρεται ο πατρο Κοσμάς και οι διδαχές του μέσα σε πακέτα βιβλίων που μιλούν για δαίμονες, ελοχίμ, εξωγήινους και διεθνείς συνομωσίες. Μοναδικός σκοπός είναι να παγιδέψουν και όχι να φωτίσουν.
Εμείς, από τον άγιο Κοσμά τίν Αιτωλό, πρέπει να κρατήσουμε την αγωνιστική διάθεση, το πνεύμα της ταπείνωσης και το ελληνικό φρόνημα. Κάθε προσπάθεια ερμηνείας των προφητικών του λόγων έξω από αυτά τα κριτήρια μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες ατραπούς.
β) Όσον αφορά τον π. Παΐσιο μία αγία μορφή του σύγχρονου κόσμου, όσες φορές έκανε κάποια θαυματουργική πράξη ή προφήτευσε ο,τιδήποτε, δεν είχε άλλο σκοπό παρά τησωτηρίατου άνθρωπου· αυτό για το οποίο είναι ταγμένοι οι άγιοι. Η προφητεία και το θαύμα στον πραγματικά άγιο δεν είναιαυτοσκοπός. Τα θαύματα δεν γίνονται για να δείξει κάποιος πόσο δυνατός είναι ή σε τι πνευματικό ύψος έχει φτάσει. Και φυσικά οι προφητικοί λόγοι και οι θαυματουργικές πράξεις δεν γίνονται από τους ανθρώπους και τις δικές τους δυνάμεις αλλά εφόσον το επιτρέψει ηχάριςτου Θεού. Μοναδικός σκοπός είναι η αφύπνιση του αμαρτωλού άνθρωπου και ημετάνοια. Μόνο σε αυτή τη συνάφεια μπορεί να δούμε και τον προφητικό λόγο του π. Παϊσίου. Αλλιώς απομονώνοντας τους λόγους του και ερμηνεύοντας τους αυθαίρετα έξω από το πνεύμα της Εκκλησίας, δεν έχουμε μπροστά μας έναν άγιο αλλά ένανμάγοθαυματοποιό. Σίγουρα κάτι τέτοιο δεν το επεδίωκε ο γέροντας.
Από τα ανωτέρω, γίνεται σαφές το μεγάλο χάσμα που υπάρχει μεταξύ του αληθινού προφήτη και του ψευδοπροφήτη. Δυστυχώς ζούμε σε καιρούς όπου οιψευδοπροφήτεςμε κάθε μορφή και με κάθε μέσον προσπαθούν να οδηγήσουν τον άνθρωπο στην απώλεια.Το μοναδικό μέσον αντίστασης είναι η πίστη στην εκκλησία. Η Εκκλησία του Χριστού, η Ορθοδοξία, διδάσκει ξεκάθαρα πως κανείς άλλος δεν μπορεί να προγνωρίζει το μέλλον εκτός από τον Θεό, αφού Αυτός είναι ο δημιουργός και προνοητής του παντός. Έτσι μόνο οι θεωμένοι και φωτισμένοι άγιοι μπορούν μετά από θεία παραχώρηση να γίνουν στόματα του Θεού και να μιλήσουν για τα μέλλοντα. Ούτε τα πονηρά πνεύματα θεωρεί η Εκκλησία μας ότι μπορεί να προβλέψουν το μέλλον. Ο Χριστιανός οφείλει να ακολουθεί ενάρετη ζωή μέσα από πνευματική και σωματική άσκηση και να προκόπτει στην αρετή και την αγάπη. Ο Χριστιανόςοφείλει να είναι έτοιμος για τη Δευτέρα Παρουσία την κάθε στιγμή. Δεν έχει σημασία αν το τέλος έρθει σε ένα χρόνο ή σε 100 χρόνια. Ας αφήσουμε το μέλλον και τα έσχατα στα χέρια του Θεού και ας μη σκοτίζουμε το νου μας πελαγοδρομώντας μέσα σε επικίνδυνες ατραπούς. Σε αντίθετη περίπτωση, το αποτέλεσμα θα είναι η σύγχυση, ίσως και η απώλεια.
Πολύ χαρακτηριστικοί είναι οι λόγοι του επισκόπου Καλλίστου Ware επί του θέματος αυτού:
«Όμως η Δευτέρα Παρουσία δεν είναι απλώς ένα γεγονός του μέλλοντος, επειδή στη ζωή της Εκκλησίας ο Μέλλοντας Αιώνας έχει ήδη προβάλει μέσα στον παρόντα αιώνα. Για τα μέλη της Εκκλησίας, οι "Έσχατοι Χρόνοι" έχουν ήδη τεθεί σε ενέργεια, καθότι εδώ και τώρα οι χριστιανοί απολαμβάνουν τους πρώτους καρπούς της Βασιλείας του Θεού. Ναι, έρχου, Κύριε Ιησού. Έχει ήδη έρθει, στη Θεία Λειτουργία και στη λατρεία της Εκκλησίας»16.
1. «Η Καθημερινή» ένθετο ΤΕΧΝΕΣ και Γράμματα. σ. 1 (Κυριακή 24 Μαΐου 2009).
3.masterchrisblog.wordpress.com/2008/07/24/οκαιροσγαρεγγνσ31
4. Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ. (25 Μαΐου 2009) και http:// archive.enet.gr/online/online_text/c=111,id=45289256,589153 68,73745320,81635624,95698600
5. Αρχ. Ιερεμία Φούντα, Η Παλαιά Διαθήκη (περιεχόμενο και Θεολογία), Θεολογικές Μελέτες και Σπουδές, Έκδοση Γ, Αθήνα 2005, σ. 156.
6. Αυτόθι, σ. 157.
7. Παναγιώτου Μπρατσιώτου, Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην, Αθήναι 1975, σ. 363.
9. π. Αντωνίου Αλεβιζοπούλου, Εμπειρίες στην αναζήτηση νοήματος ζωής. Έκδοση Π.Ε.Γ., Αθήνα 1989. σ. 25.
8. Αθανασίου Χαστούπη, Η αγία Γραφή, Γεν. Επιστασία (Μετάφραση Διορθωμένου Εβραϊκού κειμένου, Αθήνα 1960). Τόμ. 3, σσ. 665, 666.
10. Αθανασίου Χαστούπη, Η αγία Γραφή, Γεν. Επιστασία (Μετάφραση Διορθωμένου Εβραϊκού κειμένου, Αθήνα 1960, Τόμ. 1, σ. 485.
11. Αυτόθι, Τόμ. 4, σ. 55.
12. Άννας Μπουρδάκου, «Μάρτυρες του Ιεχωβά, από το Α στο Ω», Έκδοση Π.Ε.Γ., Αθήνα 2008, σ. 298.
13. π. Αντωνίου Αλεβιζοπούλου, Πεντηκοστιανοί και Ορθοδοξία, Έκδοση: Διεύθυνση Ορθοδόξου Απολογητικής Αρχιεπισκοπής Αθηνών, Αθήνα 1992, σ. 72.
14. Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ, Αθήνα 1977.
15. Σεβ. Μητρ. Ναυπάκτου κ. Ιεροθέου,http://www.parembasis.gr
16. Σεβ. Έπ. κ. Κάλλιστου Ware, Η Ορθόδοξη Εκκλησία, Έκδοση Ακρίτας, Αθήνα 1998.
Αναδημοσίευση από το περιοδικό ΔΙΑΛΟΓΟΣ τεύχη 56-57
Read more:http://www.egolpion.net/profhtes_pseftoprofhtes.el.aspx#ixzz2jw6TaVrY
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου