Ινδουισμός: Η κοινή βάση της "Νέας Εποχής"

Ι Ν Δ Ο Υ Ι Σ Μ Ο Σ :

Η ΚΟΙΝΗ ΒΑΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ

ΕΛΕΝΗ ΒΑΣΣΑΛΟΥ - ΘΕΟΛΟΓΟΣ

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΚΥΔΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΟΡΩΝΟΥ

ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΤΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΑΠΟΛΟΓΗΤΙΚΗΣ ΤΗΣ
Ι.Μ.ΚΗΦΙΣΙΑΣ, ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΥ & ΩΡΩΠΟΥ ΤΗΝ ΔΕΥΤΕΡΑ 27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

Η κίνηση της Ν.Ε. είναι μια σύνθεση εσωτερικών[1] διδασκαλιών και μυήσεων των Ανατολικών θρησκειών,[2] των αρχαίων μυστηριακών διδασκαλιών,[3] του Γνωστικισμού, της Θεοσοφίας, του Πνευματισμού και του Αποκρυφισμού.

Ειδικότερα, ο Ινδουισμός είναι ένα σύνολο φιλοσοφικοθρησκευτικών παραδόσεων και μαγικών πρακτικών στην Ινδία, το οποίο μέχρι σήμερα προσδιορίζει την κοινωνική δομή, τον τρόπο ζωής και το περιθώριο των επιλογών υπό τη σκιά των νόμων του ντάρμα και της σαμσάρα. Οι πρώτες ιστορικές ενδείξεις αυτής της θρησκείας εντοπίστηκαν στην κοιλάδα του Ινδού ποταμού, στις πόλεις Mohenjo - Daro και Harappa και χρονολογούνται γύρω στο 3000 π.Χ.

Από το 1500 π.Χ. οργανώθηκε η κοινωνική ζωή γύρω από τέσσερις τάξεις οι οποίες με την πάροδο των χρόνων υποδιαιρέθηκαν και ιεραρχήθηκαν ανάλογα με το βαθμό καθαρότητας του επαγγέλματος. Συνδέθηκε δε άρρηκτα με τη θρησκευτική, την οποία καθόριζαν λεπτομερώς οι βραχμάνοι, ως μυημένοι στην ιερή και απόκρυφη γνώση.

Με προσευχές προς τους θεούς - ο αριθμός των οποίων ξεπερνά τα 300 εκατομμύρια - με καθαρμούς στο Γάγγη ποταμό, με προσφορές, μαγικές τελετουργίες και αιματηρές θυσίες, κυρίως, όμως, με τη σύνθεση και διδασκαλία ιερών παραδόσεων και νόμων, οι βραχμάνοι, παντίτ, αστρολόγοι, παλμολόγοι διαχειρίζονταν την πίστη και τη ζωή των Ινδουιστών, ασκώντας τον απόλυτο πνευματικό έλεγχο. Δίδασκαν, μάλιστα, ότι η κοινωνική τάξη στην  οποία γεννιέται έκαστος προκύπτει από την ποιότητα των έργων - κάρμα, που διέπραξε κατά τη διάρκεια των προηγούμενων μετενσαρκώσεών του. Έτσι, έμαθαν στον Ινδουιστή ν’ αποδέχεται τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις εκάστης κάστας, ως εξιλέωση για το προσωπικό καρμικό του χρέος.

Οι βραχμάνοι συγκέντρωσαν όλες τις δοξασίες στα ιερά κείμενα των Βεδών (1500-1000 π.Χ.) και των Ουπανισάδων (800-500 π.Χ.). Οι κύριες διδασκαλίες αφορούν το ντάρμα (τον παγκόσμιο Νόμο), το κάρμα (τα έργα), τη μόξα (την ταύτιση του εσωτερικού Βράχμαν-εαυτού με το παγκόσμιο Βράχμαν - «θεϊκή πραγματικότητα») και τη σαμσάρα (μετενσάρκωση).

Ντάρμα είναι ο παγκόσμιος Νόμος, ο οποίος ορίζει τη δομή και λειτουργία του κόσμου, της κοινωνίας και της ηθικής. Ορίζει την κοινωνική τάξη, στην οποία γεννιέται κάποιος καθώς, επίσης, και τις υποχρεώσεις του. Δεν επιτρέπει την αλλαγή της κοινωνικής τάξης και των συνθηκών ζωής. Η διδασκαλία αυτή έσπασε τα φτερά των ελπίδων εκατομμυρίων ανθρώπων μέχρι σήμερα, ενώ τους καθήλωσε σε μια ζωή πανομοιότυπη μ’ εκείνην των προγόνων τους, κατά τους ιστορικούς χρόνους. 

Η μόνη περίπτωση ο Ινδουιστής ν’ αλλάξει την κατάστασή του είναι ν’ αγωνιστεί να φτάσει τη μόξα. Αυτή είναι η ατομική του υποχρέωση, το κύριο μέλημά του. Ο θεϊκός εαυτός του, άτμαν - «ψυχή». να ενωθεί και ν’ απορροφηθεί από τη θεϊκή ουσία που υπάρχει και διαχέεται στο σύμπαν. Η μόξα, σύμφωνα πάντα με την ινδουιστική φιλοσοφία, δεν είναι εύκολο να επιτευχθεί, διότι υπάρχει ο κόσμος με τις ψεύτικες εντυπώσεις (μάγια) που αποσπούν τον άνθρωπο από τον κύριο στόχο του.

Τον ασφυκτικό νόμο του ντάρμα συμπληρώνουν οι δοξασίες που αφορούν το κάρμα και τη σαμσάρα. Κάθε πράξη, κάρμα, που δεν συμφωνεί με όσα ορίζει ο παγκόσμιος Νόμος και οι θεοί, πιστώνεται να πληρωθεί σε επόμενο κύκλο ζωής. Η ψυχή, άτμαν, προκειμένου να καθαρθεί, ν’ αποσβέσει το καρμικό της χρέος, μεταβαίνει, μετά το θάνατο του σώματος, σε άλλον άνθρωπο, ζώο ή φυτό, μέχρι να σταματήσει ο κύκλος των μετενσαρκώσεων. Πρακτικά, όμως, οι μετενσαρκώσεις είναι ατέλειωτες, διότι, όσο κι αν προσέξει ο Ινδουιστής, δεν είναι δυνατόν να μην αποκλίνει από τις τόσο λεπτομερείς υποχρεώσεις που όρισαν οι βραχμάνοι. Κάποια λάθη, πάλι, θα του στερήσουν τη λύτρωση...

Είναι αντιληπτή η φιλοσοφικά αδιέκβατος κατάσταση στην οποία περιπίπτουν οι δοξασίες του Ινδουισμού. Καθορίζουν ασφυκτικά την ζωή του Ινδουιστή, ενώ εξανεμίζουν τη δυνατότητα σωτηρίας από τα δεινά αυτού του κόσμου. Όσες φορές κι αν ζήσει κάποιος, ως άνθρωπος, θα σφάλει, οπότε τα βάσανά του δεν θα τελειώσουν ποτέ. Ουσιαστικά, λύτρωση γι’ αυτόν δεν υπάρχει.

Σ’ αυτό το εφιαλτικό αδιέξοδο, έρχεται ν’ αναπτερώσει τις ελπίδες της σωτηρίας η γιόγκα. Με την προσευχή και λατρεία προς τους θεούς, και με το διαλογισμό και τον πρακτικό έλεγχο του σώματος, υπόσχεται τη μείωση του αριθμού των μετενσαρκώσεων - ακόμη και την οριστική εξάλειψή τους. Ινδουιστής πλέον απελευθερώνεται, ταυτίζεται με το Βράχμαν. Έτσι η γιόγκα αναδεικνύεται ως υποχρεωτική ατομική προσπάθεια (αυτο)σωτηρίας. [4] Το ιδανικό του Ινδουιστή είναι να σβήσει η ύπαρξή του ασκούμενος σ’ αυτήν. Γιόγκα είναι η τέχνη να πεθάνει και να μην γεννηθεί ξανά.[5]

 Στο σύνολο των ινδουιστικών δοξασιών εξέχουσα θέση κατέχει εκείνη που αφορά τους αβατάρα. Πιστεύουν ότι, κατά καιρούς, οι θεοί ενσαρκώνονται σε ζωντανό άνθρωπο ή ζώο. [6] Γι’ αυτό λατρεύουν τους αβατάρα ως επίγειους θεούς, οι οποίοι μάλιστα, εν σχέσει με τις άλλες θεότητες, έχουν το πλεονέκτημα της άμεσης επικοινωνίας μαζί τους.

***

Από την χριστιανική οπτική διαπιστώνουμε ότι στον Ινδουισμό έχουν χαθεί ουσιαστικά ζητήματα: Χάθηκε το πρόσωπο του θεού. Ποιος είναι ο θεός, είναι ασαφές. Η εννοούμενη ως θεϊκή πραγματικότητα διαχέεται παντού, ακόμη και μέσα στον άνθρωπο, στα ζώα, στα φυτά, στα ποτάμια, στα αγάλματα, στα καλά και στα καταστροφικά πνεύματα. Λατρεύονται πάνω από 300 εκατομμύρια θεοί. Ιδιαιτέρως δημοφιλείς θεοί είναι ο Βράχμα, ο Βισνού, ο Σίβα, η Ντούργκα, η Κάλι, ο Γκανέσα, οι αγελάδες, οι πίθηκοι, τα ποντίκια,[7] τα φίδια, οι χελώνες, τα ψάρια, οι αγριόχοιροι, τα λιοντάρια, οι ελέφαντες, ο Γάγγης ποταμός κ.α. Το σημαντικό είναι ότι δεν συμβολίζουν το θεό, αλλά είναι ο θεός ενσώματος. Είναι σαφές ότι στον Ινδουισμό δεν υπάρχει η διάκριση του άκτιστου από το κτιστό, δηλ. η διάκριση ανάμεσα στο Θεό και τον άνθρωπο ή τη φύση. Δεν υπάρχει η διάκριση ουσίας και ενεργειών του Θεού, γι’ αυτό χάνεται το πρόσωπό του.

Χάθηκε όμως και το πρόσωπο του ανθρώπου. Δεν υπάρχει η θεμελιώδης αλήθεια ότι είναι μοναδικό πρόσωπο, δημιουργημένο από την αγάπη του Θεού Πατέρα και Δημιουργού του σύμπαντος κόσμου. Έτσι, ο Ινδουιστής χάνεται μέσα στην ασαφή ιδέα του Βράχμαν, στη θεώρηση του κόσμου ως ψευδαίσθηση, στην τραγική άρνηση της μιας και μοναδικής ζωής του - με την ιδέα ότι τάχα είναι πολλές - στην υποδούλωσή του στο μοιραίο νόμο του ντάρμα και του κάρμα, στο φόβο να χρησιμοποιήσει το μοναδικό χάρισμα της ελευθερίας του προσώπου του - χάρισμα που δεν το έχει άλλο δημιούργημα.  Τι απομένει τελικά στον άνθρωπο; Τίποτε. Μόνο πως ζει. Μάλιστα δεν διακρίνεται η αξία του ούτε από τα ζώα. Θεωρείται ότι απλώς όλα μετέχουν στο ασαφές Βράχμαν. Ο άνθρωπος δεν αναγνωρίζεται ως εικόνα του Θεού, ούτε καλείται να του μοιάσει στην αγιότητα, αλλά μόνο ν’ απορροφηθεί και να χαθεί μέσα σ’ εκείνον, που ενώ, υποτίθεται, τον δημιούργησε, τον άφησε ατέλειωτα να βασανίζεται, με τελικό σκοπό να τον εξαφανίσει…

Χάθηκε, επίσης, η ηθική διάκριση περί καλού και κακού, αναφορικά με τις ενέργειες τόσο των θεών, όσο και των ανθρώπων. Μάλιστα, λατρεύονται θεοί που οι ίδιοι διαπράττουν πότε το καλό και πότε το κακό. Το Βράχμαν άλλοτε δημιουργεί θεούς και άλλοτε δαίμονες. Ή ο Σίβα είναι δημιουργός και καταστροφέας, η δε θηλυκή του πλευρά, η Σάκτι, με τη μορφή της θεάς Ντούργκα ή Κάλι, απαιτεί αιματηρές θυσίες ανθρώπων και ζώων. Δηλ. ο θεός Δημιουργός απαιτεί το αίμα των δημιουργημάτων του. Ο δε Βράχμαν, αφενός μεν, ταυτίζεται με αρσενικά ζώα, έντομα, ψάρια, αφετέρου δε, μεταξύ άλλων γυναικών παντρεύεται, επίσης, και την κόρη του[8]… Τελικά, ποιον θεό να εμπιστευτεί ο άνθρωπος; Κορυφαίος δε εκφυλισμός του ανθρώπινου προσώπου αποτελούν μέχρι σήμερα οι ταντρικές ιεροτελεστίες με θυσία ζώου και πόση αίματος, καθώς και οι ακατανόμαστες ερωτικές πράξεις, στο ονομαζόμενο «αριστερό μονοπάτι» της τάντρα γιόγκα.

Από τα προαναφερθέντα συμπεραίνουμε ότι στον Ινδουισμό έχουν χαθεί τα διακριτικά όρια των ουσιαστικότερων ζητημάτων που αφορούν την αξία, τον  προσανατολισμό και την περαιτέρω πορεία της ζωής. Ο Θεός και η δημιουργία ένα και το αυτό. Το καλό ίσο με το κακό, [9] η ζωή είναι όπως ο θάνατος, το μίσος όπως η αγάπη. Το να λατρεύει κάποιος το θεό είναι το ίδιο αν λατρεύει το δαίμονα, ενώ η γιόγκα τελικά αναδεικνύεται ως η τέχνη της απόδρασης από μια τέτοια ζωή χωρίς προοπτική. Πραγματικά, εκφράζει την οριστική απόφαση του πιστού να πεθάνει και  να μην γυρίσει πάλι με τη μετενσάρκωση. Άλλωστε, τι να προσδοκά, ώστε να επιθυμεί την επιστροφή του;

Ακριβώς ένα τέτοιο μοντέλο ζωής θεωρείται «κατάλληλο» από εκείνους που ονειρεύονται να ποδηγετούν τους λαούς στην αποδυνάμωση και την υποταγή. Έχει όλες τις προϋποθέσεις να δημιουργήσει πνευματική σύγχυση και χαοτικές καταστάσεις στον ψυχικό κόσμο, που εγκαταλείπεται στις ανισορροπίες των παθών του. Ταυτοχρόνως, όμως, αυτό το μοντέλο ζωής αφορά τον ινδικό προσανατολισμό, που είναι αντίθετος ως προς τα όνειρα του Δυτικού ανθρώπου. Επομένως, μόνο αν του προσφερθεί μεταλλαγμένος[10]και καμουφλαρισμένος υπάρχει περίπτωση να τον υιοθετήσει.

***

Ο Ινδουισμός για αιώνες παρέμενε στην αφάνεια. Πριν από 400 χρόνια περίπου, Άγγλοι στην Ινδία εντυπωσιάστηκαν και προβληματίστηκαν απ’ όσα άκουγαν για τους θαυματοποιούς που ζούσαν στα Ιμαλάια κι έκαναν τα πιο περίεργα πράγματα. Ταξιδιώτες μπήκαν στους χώρους των ερημιτών κι έτσι άρχισαν οι πρώτες πληροφορίες για τις πρακτικές τους, να φτάνουν στην Δύση.[11]

Περί τα τέλη του 19^ου αιώνα δημιουργήθηκαν ινδουιστικές κινήσεις με σκοπό τη διάδοση της θρησκείας και στη Δύση. Η πρώτη κίνηση είναι η «Αποστολή Ραμακρίσνα»,[12]  το 1897, η οποία ίδρυσε κέντρα σε πολλά μέρη του κόσμου. Την ακολούθησαν πλήθος αυτόκλητων γκουρού, αρχικά προς την Αμερική και κατόπιν προς την Ευρώπη. Την εξόρμησή τους, όμως, προετοίμασε η Έλενα Μπλαβάτσκυ (1831-1891).

Η Μπλαβάτσκυ από το 1853 επισκέπτεται την Ινδία, την Ιαπωνία, το Θιβέτ, το Λαντάκ. Γνωρίζει σαμάνους και μέλη της «Λευκής Ιεραρχίας» ή «Λευκού Αδελφάτου» των Ιμαλαΐων και συνεργάζεται μαζί τους, με σκοπό τη δημιουργία «μιας Παγκόσμιας Αδελφότητας της Ανθρωπότητας, χωρίς διάκριση φυλής, φύλου, χρώματος ή πίστης», την προώθηση της «μελέτης ιερών Κειμένων της Παγκόσμιας Θρησκείας» και την ανάδειξη «των βραχμανικών, βουδιστικών και ζωροαστρικών φιλοσοφιών», καθώς και των κρυμμένων μυστηρίων της Φύσης και των «ψυχικών και πνευματικών δυνάμεων που βρίσκονται σε λήθαργο στον άνθρωπο».[13]

Το 1875 ίδρυσε[14] τη Θεοσοφική Εταιρεία στη Ν. Υόρκη. Εκεί συνεργάστηκε με τον αρχηγό των Μασόνων και Εωσφοριστών Αμερικανό Στρατηγό Άλμπερτ Πάικ για τη δημιουργία γυναικείων μασονικών στοών. Η Ε. Μπλαβάτσκυ επέβαλε στον Α. Πάικ την εφαρμογή του Πνευματισμού σ’ όλες τις μασονικές στοές,[15] ο δε Α. Πάικ της απένειμε τον 33^ο και τελευταίο βαθμό της Μασονίας. Το 1882 μετέφερε την έδρα της Θεοσοφίας στο Αντυάρ του Μαντράς, σημερινό Τσενάι, στην Ινδία.

Στα καταστατικά των θεοσοφικών και μασονικών στοών υπάρχουν κοινές αρχές. [16]  Αυτές διδάχτηκαν στην Έλενα Μπλαβάτσκυ από τη Λευκή Αδελφότητα.  Τη γραμμή της Λευκής Αδελφότητας ακολούθησε, επίσης, και ο Σουάμι Βιβεκανάντα (1863–1902) στην ομιλία του στο Α' Κοινοβούλιο των Θρησκειών του Κόσμου,[17] στο Σικάγο 1893:

«Αν κάποιος από αυτό το ακροατήριο ελπίζει ότι αυτή η ενότητα θα έρθει με το θρίαμβο μιας οποιασδήποτε θρησκείας και τον αφανισμό των άλλων, σ' αυτόν δεν έχω παρά να πω: Αδερφέ μου οι ελπίδες σου θα διαψευσθούν. Μήπως επιθυμώ οι Χριστιανοί να γίνουν Ινδουιστές; Προς Θεού! Μήπως επιθυμώ οι Ινδουιστές ή οι Βουδιστές να γίνουν Χριστιανοί; Προς Θεού! ... Οι Χριστιανοί δεν πρέπει να γίνουν Ινδουιστές, ούτε Βουδιστές, ούτε και αυτοί να γίνουν Χριστιανοί. Αλλά κάθε θρησκεία θα πρέπει να αφομοιώσει το πνεύμα των άλλων θρησκειών, διατηρώντας ωστόσο τις ιδιαιτερότητές της, προκειμένου να αναπτυχθεί σύμφωνα με τους δικούς της νόμους».[18]

Με τον ενωτικό του λόγο κατάφερε να κερδίσει το ακροατήριο, το οποίο έβλεπε μ’ ενθουσιασμό και ρομαντισμό τις ιδέες της ανεξερεύνητης Ανατολής. Ο καθένας προσέλαβε το μήνυμα που ήθελε ν’ ακούσει. Για τον Βιβεκανάντα, όμως, άνοιγε ένας άλλος ορίζοντας. Το σχέδιό του αποκάλυψε στους φοιτητές του Μαντράς, μετά την επιστροφή του από το Σικάγο:

«Αυτό είναι το μεγάλο ιδανικό που βρίσκεται τώρα μπροστά μας, κι ο καθένας πρέπει γι’ αυτό να οπλισθεί – η άλωση του κόσμου από την Ινδία – τίποτε λιγότερο από αυτό ... Σήκω Ινδία, και κυρίευσε τον κόσμο με την πνευματικότητά σου... Τώρα είναι ο καιρός να εργαστούμε για να εισδύσουν οι πνευματικές ιδέες της Ινδίας βαθιά στη Δύση. Γι’ αυτό, νέοι του Μαντράς, σας παρακαλώ ακριβώς αυτό να σκέπτεστε. Πρέπει να πορευθούμε, πρέπει να κυριεύσουμε όλο τον κόσμο με την πνευματικότητα και τη φιλοσοφία μας. Δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση· ή θα το κάνουμε ή θα πεθάνουμε. Η μόνη προϋπόθεση εθνικής ζωής, μιας αφυπνισμένης και γεμάτης δύναμη εθνικής ζωής, είναι η κυριαρχία του κόσμου με βάση την ινδική σκέψη».[19]

Με το όραμα του ευαγγελισμού του κόσμου από τον Ινδουισμό ιδρύθηκαν Εταιρείες Βεδάντα, σταδιακά στις μεγάλες πόλεις της Ινδίας, της Αμερικής και της Ευρώπης, οι οποίες μεταφέρουν τις αρχές του Ινδουισμού, μέσα από τη μάσκα ενωτικών θρησκειακών λόγων:

«Ο άνθρωπος είναι Θεός. Έτσι είναι ο ίδιος ο άνθρωπος που πρέπει να απεργαστεί τη σωτηρία του… Αν μια θρησκεία είναι αληθινή, τότε και όλες οι άλλες είναι αληθινές. Έτσι η ινδουιστική πίστη είναι δική σας όσο και δική μου. Εμείς οι Ινδουιστές όχι απλώς ανεχόμαστε, αλλά ενωνόμαστε με κάθε θρησκεία, προσευχόμενοι στο τζαμί του Μωαμεθανού, λατρεύοντας μπροστά στη φωτιά του Ζωροάστρη, και γονατίζοντας στο σταυρό του Χριστιανού. Ξέρουμε ότι όλες οι θρησκείες εξίσου, από τον χαμηλότερο φετιχισμό μέχρι την υψηλότερη απολυτότητα, δεν είναι άλλο παρά πολλές προσπάθειες της ανθρώπινης ψυχής ν’ αρπάξει και να συνειδητοποιήσει το Άπειρο. Έτσι μαζεύουμε όλα αυτά τα λουλούδια και, δένοντάς τα μαζί με το σχοινί της αγάπης, τα κάνουμε ένα θαυμάσιο μπουκέτο λατρείας».[20]

Ο Βιβεκανάντα έπαιξε το παιχνίδι του σε δύο επίπεδα. Στο πρώτο στήριξε τις ιδέες για την «Παγκόσμια Αδελφότητα της Ανθρωπότητας, χωρίς διάκριση φυλής, φύλου, χρώματος ή πίστης», ενώ στο δεύτερο επίπεδο προώθησε την κοσμοθεωρία του Ινδουισμού και τις μαγικοθρησκευτικές πρακτικές του, ως την  πνευματικότητα που αρμόζει να κυριαρχήσει στον κόσμο. Αυτές οι δύο στάσεις έρχονται σε αντίθεση. Η μία αναιρεί την άλλη. Διότι ενώ, υποτίθεται, αγωνίζεται για τα πανανθρώπινα ιδανικά, ταυτοχρόνως προγραμματίζει «την κυριαρχία του κόσμου με βάση την ινδική σκέψη». Να εισχωρήσει δηλ. ο Ινδουισμός σε κάθε πτυχή της ζωής του Δυτικού ανθρώπου, διότι η ινδική σκέψη είναι ταυτισμένη με την ινδική θρησκεία. Αυτόν το στόχο επιδιώκει να τον πετύχει μέσω της γιόγκα.[21]

Ουσιαστικά ο Βιβεκανάντα υιοθέτησε μεν τις οικουμενικές ιδέες, αλλά τις υπέταξε στην ινδουιστική θρησκεία. Για παράδειγμα, ο όρος Βράχμαν που δηλώνει τη θεϊκή ουσία που διαχέεται στο σύμπαν, δεν ορίζει κάποιο συγκεκριμένο πρόσωπο, άρα δεν αποκλείει οτιδήποτε σε άλλη θρησκεία ονομάζεται «θεός». Επομένως, ενώνεται με τα πάντα και τα πάντα κατατείνουν στην ενότητα μαζί του.[22]

Παρόμοια τακτική εφάρμοσε και η Θεοσοφία. Προσέλαβε και στήριξε, βεβαίως, τις οικουμενικές ιδέες. Αποτελούν, μάλιστα, το καταστατικό της. Οι διάδοχοι της Έλενας Μπλαβάτσκυ αγωνίστηκαν με ζήλο για τη δημιουργία της Παγκόσμιας Θρησκείας. Η Αλίκη Μπέιλη (1880-1949) γράφει: 

«…Ἀνατέλλει ἡ ἡμέρα κατὰ τὴν ὁποίαν ὅλαι αἱ θρησκεῖαι θὰ θεωροῦνται ὡς προερχόμεναι ἀπό μίαν μεγάλην πνευματικὴν πηγήν· ὅλαι θὰ θεωροῦνται ὅτι ἀποτελοῦν ἐν τῷ συνόλῳ των τὴν ἐνιαίαν ρίζαν ἀπὸ τὴν ὁποίαν εἶναι ἀναπόφευκτον νὰ προβάλῃ ἡ καθολικὴ παγκόσμιος θρησκεία. Δὲν θὰ ὑπάρχουν τότε οὔτε χριστιανοὶ οὔτε εἰδωλολάτραι, οὔτε Ἰουδαῖοι οὔτε ἐθνικοί, ἀλλ’ ἁπλῶς καὶ μόνον ἕνα μέγα σῶμα πιστῶν, ποὺ θὰ προέρχωνται ἀπὸ ὅλας τὰς τρεχούσας θρησκείας. Οὗτοι θ’ ἀποδέχωνται τὰς ἰδίας ἀληθείας, ὄχι ὡς θεολογικὰς ἀντιλήψεις, ἀλλ’ ὡς οὐσιώδεις διὰ τὴν πνευματικὴν ζωήν· θὰ ἵστανται ὅλοι ἡνωμένοι ἐπάνω εἰς τὸ ἴδιον βάθρον τῆς ἀδελφότητος καὶ τῶν ἀνθρωπίνων σχέσεων· θ’ ἀναγνωρίζουν τὸ γεγονός ὅτι εἶναι υἱοὶ τοῦ Θεοῦ καὶ ὅλοι μαζὶ θὰ ἐπιδιώκουν νὰ συνεργασθοῦν μὲ τὸ θεῖον Σχέδιον, ὅπως τοὺς τὸ ἀποκαλύπτουν οἱ πνευματικοὶ ἡγέται τῆς φυλῆς, καὶ τὸ ὁποῖον τοὺς ὑποδεικνύει τὸ ἑπόμενον βῆμα, ποὺ πρέπει νὰ κάμουν ἐπὶ τῆς Ἀτραποῦ τῆς Προσεγγίσεως πρὸς τὸν Θεόν. Μία τοιαύτη Παγκόσμιος Θρησκεία δὲν ἀποτελεῖ νωχελῆ ὀνειροπόλησιν, ἀλλὰ κάτι τὸ ὁποῖον σήμερον προσλαμβάνει  μορφὴν σαφῆ».[23]

Η Θεοσοφία έπαιξε κι αυτή το ίδιο παιχνίδι μ’ εκείνο του Βιβεκανάντα για τους δικούς της όμως λόγους. Αποδέχτηκε μεν την ινδουιστική διδασκαλία, αλλά άνοιξε τον ορίζοντα πέρα από τον Ινδουισμό, στη διάδοση κάθε θρησκείας, ιδεολογίας, οργάνωσης και πολιτικής που έχει αντίχριστο προσανατολισμό. Αυτό το έκανε, επειδή οι πεποιθήσεις της ταυτίζονται μ’ εκείνες του σατανισμού. Επιδιώκει δηλ. τη συνειδητή αντιστροφή του περιεχομένου της Αγίας Γραφής,[24] και τη γελοιοποίηση του προσώπου του Χριστού, του Τιμίου Σταυρού, της Θεοτόκου και γενικά του Χριστιανισμού.

Γι’ αυτό συνιστά στους οπαδούς της «ν’ αντιστέκονται ιδιαιτέρως στη χριστιανική θεολογία και να διαδώσουν τη γνώση των ανυπέρβλητων διδασκαλιών αυτού του αγνού εσωτερικού συστήματος της αρχαϊκής εποχής που καθρεφτίζονται στις πανάρχαιες Βέδες και στη φιλοσοφία του Γκαουτάμα Βούδα, του Ζωροάστρη και του Κομφούκιου»,[25] θεωρώντας ότι μέσα απ’ αυτόν τον συμφυρμό, θα δημιουργηθεί αποφασιστικό ρήγμα στους Χριστιανούς, δικαιώνοντας έτσι την ιδεολογία της.

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που έχουν δημοσιευτεί, η εξάπλωση των ινδουιστικών δοξασιών στο Δυτικό κόσμο, είναι έργο της Θεοσοφίας με τη σύμπραξη, βεβαίως, των γκουρού. Με την υποστήριξή της, η ινδική πνευματικότητα εισχώρησε στην κοσμοθεωρία και την πρακτική όλων των οργανώσεων της Ν. Εποχής, διότι όπως προαναφέρθηκε, θεωρήθηκε «κατάλληλη» για τον τύπο του πολίτη της Ν. Εποχής.

Από την άλλη πλευρά, η Θεοσοφία εναγκαλίστηκε τη Ν. Εποχή, επειδή ανέκαθεν επεδίωκε οι αντίχριστες ιδέες της ν’ αποκτήσουν παγκόσμια εμβέλεια και αποδοχή. Έτσι, μεθοδικά, φέρεται να υπηρετεί τα πανανθρώπινα αιτήματα σε εκδηλώσεις που αφορούν την ειρήνη, τη δικαιοσύνη, τη συναδέλφωση των λαών, την κατάργηση των φυλετικών κ.α. διακρίσεων, την εξάλειψη των οικονομικών ανισοτήτων, την προστασία του περιβάλλοντος, ενώ ευκαιριακά συνδέει αυτά τα αιτήματα με σεμινάρια γιόγκα, διαλογισμού και κάθε εναλλακτικής, «ενεργειακής» πρακτικής… Προωθεί, επίσης, εναλλακτικές θεραπείες με άμεσο στόχο τη μετατροπή της επιστήμης σε μεταφυσική, και απώτερο, ο άνθρωπος ν’ αποδεχτεί τις ιδέες της Ν. Εποχής, των οποίων, όμως, αρχιτέκτονας είναι η Θεοσοφία:

«Στις ιδέες του (ενν. του Κινήματος της Ν. Εποχής) που είναι προεκτάσεις των θεοσοφικών θέσεων, προστέθηκαν πρακτικές, όπως γιόγκα, και διαλογισμός, πρακτικές μαντικής όπως αστρολογία, ταρό και άλλες μέθοδοι όπως ύπνωση, αστρικά ταξίδια, αναδρομές σε προηγούμενες ζωές, μαγνητοθεραπείες και κάθε εναλλακτική πρακτική σχετική με ενέργειες. Σήμερα, βρισκόμαστε στην καρδιά της Νέας Εποχής και αυτό διαπιστώνεται από τα συνθήματα που χρησιμοποιεί η πολιτική, η θρησκεία και η κοινωνία – προς το παρόν μόνο τυπικά – καθώς και από την πληθώρα των εναλλακτικών σχολών, θεραπειών και προϊόντων που κατακλύζουν την αγορά. Το διαπιστώνουμε  στην πρόοδο της επιστήμης και στις νέες ανακαλύψεις της που την μετατρέπουν από φυσική σε μεταφυσική… Η διεύρυνση της ανθρώπινης συνειδητότητας μέσω εσωτερικής παράδοσης, ιδεών, τεχνολογίας, επιστήμης και πρακτικής εσωτερικών τεχνικών, έχει αρχίσει να δίνει τους καρπούς της. Διαμορφώνεται ήδη μια νέα κουλτούρα αυτή της αλληλεγγύης, της συνύπαρξης των φυλών, των κρατών και των θρησκειών – κυρίως αυτών – η μεγάλη στροφή προς την οικολογία και προς τον σεβασμό κάθε είδους ζωής, η ενίσχυση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και η τάση για παγκόσμια ισότιμη ζωή βασισμένη στη δικαιοσύνη, την αξιοκρατία, την αλληλεγγύη και την αλτρουϊστική προσφορά… Ο άνθρωπος έχει υποστεί μια διεύρυνση συνειδητότητας τέτοιου τύπου ώστε να μπορεί να καρπωθεί και νοητικά και πνευματικά τις ευεργετικές παροχές της Νέας Εποχής…»[26]

Πράγματι όσα ισχυρίζεται το ανωτέρω κείμενο της Θεοσοφίας διαπιστώνουμε ότι λαμβάνουν χώρα στις ημέρες μας. Θυγατρικές ομάδες του Ινδουισμού και της Θεοσοφίας συνεργάζονται άρρηκτα και εμφανίζουν τις δοξασίες τους ως επιστήμη, προκειμένου να πετύχουν τον προαναφερθέντα στόχο: Εκμεταλλευόμενες ότι ο Δυτικός άνθρωπος έχει θεοποιήσει τις δυνατότητες του λογικού του στο χώρο της επιστήμης, προσπαθούν να μετατρέψουν την επιστήμη από φυσική σε μεταφυσική.[27]

Για να διασκεδάσουν τις υποψίες, σπεύδουν να τον βεβαιώσουν εκείνο που επιθυμεί ν’ ακούσει ότι π.χ. οι τεχνικές της γιόγκα ή του διαλογισμού - οι οποίες βεβαίως, στηρίζονται στις μαγικές επικλήσεις ινδουιστικών και άλλων θεοτήτων - δεν έχουν απολύτως καμία σχέση με τη θρησκεία, αλλά «είναι επιστήμη».[28] Έτσι, με βάση την αυθυποβολή και τη συνεργεία των πονηρών πνευμάτων, υπόσχονται την επίτευξη αυτογνωσίας και αυτοελέγχου, διεύρυνσης της συνείδησης προσανατολισμένης όμως, στην αποδοχή των ινδουιστικών δοξασιών για το κάρμα, τη μόξα και τη σαμσάρα, τις οποίες ταυτίζουν με την επιστήμη και ως εκ τούτου προβάλλονται ως ικανές να θεραπεύσουν το άγχος και τις σωματικές ασθένειες.

Την ίδια τακτική ακολουθούν οι ονομαζόμενες «ενεργειακές θεραπείες» και οι «εναλλακτικές θεραπείες»[29] που συμφύρουν μαγικοθρησκευτικές απόψεις και πρακτικές, όπως βαθμούς μυήσεων, διαλογισμούς, δοξασίες πώς ο θεραπευτής γίνεται κανάλι της συμπαντικής ενέργειας την οποία διοχετεύει από τα χέρια του στο σώμα του πάσχοντος, ενεργειακές πέτρες κ.α. με την ψευδή υπόσχεση θεραπείας ασθενειών. Βεβαίως, τέτοιες μέθοδοι δεν αναγνωρίζονται από την ιατρική επιστήμη, διότι τόσο η διάγνωση της ασθένειας, όσο και η αντιμετώπισή της ελέγχονται υπεύθυνα από ανεξάρτητα εργαστήρια και με αναγνωρισμένες διεθνώς μεθόδους.

Οι ινδουιστικές ομάδες προτείνουν το διαλογισμό ως απαραίτητο μέρος του καθημερινού μας προγράμματος, ώστε να καταφεύγουμε σ’ αυτόν σε κάθε περίσταση και ανάγκη μας, κυρίως όμως ν’ αντικαταστήσουμε μέσω αυτού την καθημερινή προσευχή και επικοινωνία με τον Κύριό μας. Φθάνουν μάλιστα να διδάσκουν ότι η ευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με» «είναι η τέλεια τεχνική διαλογισμού…» που έχει η χριστιανική θρησκεία.[30]

Στο σημείο αυτό να υπογραμμίσουμε ότι η Ορθόδοξη προσευχή ουδεμία σχέση έχει με το διαλογισμό. Ο Θεός προς τον οποίο απευθύνεται ο Χριστιανός δεν είναι μια άμορφη ουσία, ούτε ταυτίζεται με ζώα ή τερατόμορφες παραστάσεις. Είναι προσωπικός και συγκεκριμένα, είναι τα πρόσωπα της ομοουσίου και αδιαιρέτου Αγίας Τριάδος, η οποία ιστορικά αυτοαποκαλύφθηκε στον άνθρωπο, ώστε να έχει τη δυνατότητα της άμεσης, προσωπικής κοινωνίας και της δικής του ελεύθερης βούλησης. Σ’ αυτήν την κοινωνία ο Θεός και ο άνθρωπος δεν συγχέονται, ούτε ταυτίζονται. Διατηρούν τα χαρακτηριστικά της φύσης τους. Ο άγιος  άνθρωπος παραμένει δημιούργημα, καταξιώνεται όμως, να κοινωνεί άμεσα και αιώνια τη ζωή της αγάπης του Τριαδικού Θεού. Η αγιότητα στον άνθρωπο είναι δώρο της αγάπης του Θεού. Δεν κατακτιέται με κάποια τεχνική τύπου γιόγκα. Δεν είναι δρόμος αυτοσωτηρίας. Είναι καρπός συνεχούς μετάνοιας.

Ο διαλογισμός σε συνδυασμό με τις ασκήσεις γιόγκα, στην οποία φορούν το μανδύα της γυμναστικής,[31] προτείνεται, επίσης, και σε προγράμματα επιχειρήσεων για τους εργαζόμενους, ώστε με ανανεωμένες δυνάμεις ν’ αποδίδουν περισσότερο στην εργασία τους. Ανάλογη διείσδυση επιχειρείται στις τρεις βαθμίδες εκπαίδευσης, με σκοπό την ένταξη στο καθημερινό πρόγραμμα. Σε ιδιωτικά σχολεία έχουν ξεκινήσει προγράμματα γιόγκα, ενώ προωθείται η ιδέα τα προγράμματα ν’ αρχίσουν από την προσχολική εκπαίδευση και τους παιδικούς σταθμούς, με σκεπτικό ανάλογο μ’ εκείνο των γυμναστηρίων, δηλ. να φανούν λόγω του ανταγωνισμού, ότι είναι σύγχρονα σχολεία και παρέχουν την τελευταία λέξη στην εκπαίδευση των παιδιών μας.

Στις δημοσιευμένες οδηγίες προς τους δασκάλους γιόγκα διαβάζουμε, οι ασκήσεις που προορίζονται για τα μικρά παιδιά να είναι ακριβώς οι ίδιες μ’ εκείνες των ενηλίκων, με μάντρας, απλώς να περνούν τα μηνύματά τους μέσα από το παιχνίδι και το παραμύθι, για να κεντρίζουν το ενδιαφέρον τους. Τελικός στόχος των εν λόγω ασκήσεων είναι οι μικροί μαθητές να διδαχτούν και να βιώσουν τις πρακτικές χαλάρωσης και διαλογισμού, προσαρμοσμένες κι αυτές στην αντίληψη της ηλικίας τους.[32]

Με τέτοια τεχνάσματα επιδιώκεται ν’ αναγνωριστεί η ινδουιστική πρακτική του διαλογισμού ως ο σύγχρονος παιδαγωγικά τρόπος από το σχολείο στην κοινωνία, υπό την καθοδήγηση των γκουρού και σουάμι. Είναι τραγικό οι γονείς να νομίζουν ότι τα παιδιά τους αθλούνται και απασχολούνται δημιουργικά, και να μην αντιλαμβάνονται το ανήθικο παιχνίδι που οι ινδουιστικές οργανώσεις παίζουν στις πλάτες τις δικές τους και των αθώων παιδιών τους. Παραπλανούν και ποδηγετούν τους ανυποψίαστους, αυριανούς οπαδούς τους…

Ειδικότερα για τα παιδιά κάτω των 8 ετών προτείνουν λιγότερο διαλογισμό, ενώ επισημαίνουν ότι «είναι πιο σημαντικό γι’ αυτά τα παιδιά, οι γονείς τους να μάθουν και να ασκούν τη γιόγκα και τον διαλογισμό και να μεταφέρουν τους γιογκικούς κανόνες στα σπίτια τους, ώστε τα παιδιά να απορροφούν την ενέργεια του περιβάλλοντος...». [33] Είναι πασιφανές με πόση μαεστρία επιδιώκουν, με αφορμή την άσκηση των παιδιών, να προσεταιριστούν, επίσης, και τους γονείς, ώστε η γιόγκα να εισαχθεί ως ο τρόπος ζωής όλης της οικογένειας και εν συνεχεία της κοινωνίας. 

 Το τοπίο συμπληρώνουν διαλέξεις, ταινίες, συνεργασίες με την Τοπική Αυτοδιοίκηση σε εορταστικές εκδηλώσεις, εκθέσεις βιβλίων ή διδασκαλία στο Ανοικτό Λαϊκό Πανεπιστήμιο… διδασκαλίες για τη διεύρυνση της συνειδήσεως, πρακτικές επικοινωνίας με τη συμπαντική ενέργεια, υποσχέσεις για την απόκτηση υπερφυσικών ικανοτήτων, προτάσεις για εναλλακτικές διακοπές, οικολογικές καλλιέργειες, ενεργειακά βραχιόλια, μάνταλες για κάθε χρήση, παιδικά εργαστήρια ζωγραφικής με αγγέλους, ρεϊκοπαιχνίδια… Ατέλειωτος ο κατάλογος των τεχνασμάτων με τα οποία διεκδικούν τον πνευματικό προσανατολισμό της ανθρωπότητας κατά την Νέα Εποχή του 21^ου αιώνα.

Τελευταία προβάλλουν το αίτημα της μετατροπής του Ορθόδοξου μαθήματος των Θρησκευτικών σε θρησκειολογία. Έτσι εμφανίζονται μεμονωμένα πρόσωπα και κομματικές παρατάξεις, φιλικά προσκείμενες στις ινδουιστικές και θεοσοφικές οργανώσεις, να προγραμματίζουν, να υπαγορεύουν, αλλά και να επιβάλλουν τις θέσεις αυτές στον Ορθόδοξο λαό. Βέβαια, η ανωτέρω τακτική απλώνεται σε παγκόσμια κλίμακα, διότι, αφενός μεν οι ιδέες αυτές έχουν θιασώτες σ’ όλα τα κράτη του κόσμου, και αφετέρου, η επικράτηση ενός πανθρησκειακού, συγκρητιστικού μορφώματος, λόγω της πνευματικής συγχύσεως που δημιουργεί, υπηρετεί τα μέγιστα το σκοπό του παγκόσμιου ελέγχου από τη «Νέα Τάξη Πραγμάτων» τον 21^ο αιώνα.

Η ως άνω δραστηριότητα δεν είναι δυνατόν να καλυφθεί στα πλαίσια αυτής της εισήγησης. Να επισημάνουμε, όμως, ότι δυστυχώς, στον τρόπο σκέψης, όπως εκφράζεται στην καθημερινότητα Ορθόδοξων Χριστιανών, έχουν παρεισφρήσει εσφαλμένες, συγκρητιστικές αντιλήψεις, η αποδοχή των οποίων γίνεται το γόνιμο έδαφος για να καρποφορήσουν οι ινδουιστικές και θεοσοφικές διδασκαλίες.

Ακούμε να λέγεται: «Όλες οι θρησκείες πιστεύουν σ’ ένα Θεό με διαφορετικό όνομα. Άλλοι τον λένε Χριστό, άλλοι Αλλάχ, άλλοι Κρίσνα, άλλοι Βούδα…» ή «δεν έχει καμία σημασία πού πιστεύει κανείς, γιατί ο Θεός είναι ένας».

Βεβαίως, ο Θεός είναι ένας, αλλά όλοι οι άνθρωποι δεν τον αναγνωρίζουν. Άλλος λατρεύει ως θεό την αγελάδα, τα ποντίκια ή τα φίδια, άλλος μια πέτρα, ένα ποτάμι, τον γκουρού ή ένα τερατόμορφο φανταστικό ον...

Εμείς οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί έχουμε τη μοναδική ευλογία να γνωρίζουμε την ιστορική αυτοαποκάλυψη του Ιησού ότι είναι ο Υιός του Θεού, ο μόνος Θεάνθρωπος και Σωτήρας του κόσμου. Άμεσα γευόμαστε την παρουσία του μεταλαμβάνοντας το πανάγιο Σώμα και Αίμα Του. Ο αναστημένος Χριστός γίνεται η ανάσταση της πεσμένης στην αμαρτία ζωής μας. Ζούμε την αιωνιότητα όχι υποθετικά, στο τέρμα των χιλιάδων μετενσαρκώσεων, αλλά πραγματικά, στη μια και μοναδική ζωή μας από τώρα, στη χαρά που ο Θεός επιτρέπει στη Θεία Λειτουργία και στη ζωή των Αγίων μας.

Είναι δυνατόν να μην έχει σημασία σε ποιον πιστεύει κάποιος; Είναι άλλη η ζωή της Αναστάσεως και άλλη η ζωή χωρίς αυτήν…

---

[1]  Στις «εσωτερικές» διδασκαλίες η «αληθινή γνώση» του Σύμπαντος για τη σωτηρία του ολόκληρου κόσμου, καθώς και οι τεχνικές των Μεγάλων Μυστών ανήκουν σ’ έναν «εσωτερικό κύκλο» μυημένων και είναι απρόσιτες στους πολλούς.  

[2]   Ινδουισμός, Τζαϊνισμός, Σιχισμός, Βουδισμός, Κομφουκιανισμός, Ταοϊσμός, Σιντοϊσμός

[3]  Οι μυστηριακές διδασκαλίες και λατρείες αποτελούσαν σύνθεση μεταφυσικής, ηθικών επιταγών, αλληγορικών μύθων προσαρμοσμένων στο προγενέστερο πάνθεο. Απαντώνται στα μυστήρια του Οσίριδος στην Αίγυπτο, στον Ορφισμό, στα μυστήρια του Διονύσου, στα Ελευσίνια και τα Καβείρια μυστήρια στην Ελλάδα, στα μυστήρια του Άττιδος και του Αδώνιδος στη Συρία, του Σεράπιδος στην Αίγυπτο των Πτολεμαίων, στο Μιθραϊσμό στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

[4] «Ο σκοπός της ζωής είναι να γνωρίσει κανείς τον Κρίσνα, ο οποίος… βρίσκεται στην καρδιά κάθε ζωντανού όντος. Πρέπει να εξασκεί κανείς το γιόγκα με μοναδικό σκοπό να δει αυτή τη Βίσνου-μούρτι, την πλήρη προσωπική επέκταση του Κρίσνα που είναι παρούσα στην καρδιά του καθενός. Διαφορετικά το γιόγκα δεν είναι παρά ένα παιχνίδι, ένα ψευτο-γιόγκα, απλώς ένα χάσιμο καιρού. Ο Κρίσνα είναι ο τελικός σκοπός της ύπαρξης και η Βισνου-μούρτι, το Παραμάτμα, είναι το αντικείμενο του γιόγκα. Για να το πετύχει κανείς πρέπει να εγκαταλείψει κάθε σεξουαλική σχέση. Γι’ αυτό είναι αναγκαίο να αφήσει το σπίτι του για να πάει να ζήσει σ’ ένα ερημικό μέρος και να κάνει περισυλλογή… Διαφορετικά το Γιόγκα δεν είναι παρά ένα παιχνίδι, ένα ψευτογιόγκα, απλώς ένα χάσιμο καιρού…Δεν είναι δυνατόν να εγκαταλείπεται κανείς καθημερινώς στις σεξουαλικές απολαύσεις στο σπίτι του ή σε άλλα μέρη και μετά από μερικές ώρες να μετατρέπεται σε πνευματικό άνθρωπο, χάρη σε κάποιο νυχτερινό φροντιστήριο «γιόγκα»… Το τέλειο γιόγκα είναι λοιπόν δυνατό μόνο στον αγνό λάτρη του Κρίσνα, ο οποίος, στην πραγματικότητα, έχοντας φθάσει στον τελικό σκοπό του γιόγκα που είναι να βλέπει κανείς τον Κύριο μέσα του, είναι ο ανώτερος μεταξύ των γιόγκι. Αυτές είναι οι αρχές του γιόγκα· μπορεί κανείς να διαπιστώσει πόσο διαφέρουν από τις αρχές των δήθεν γιόγκα που είναι τώρα της μόδας».    Μπαγκαβάτ Γκιτά σ. 171-173

[5] «Με τον έλεγχο του σώματος του νου και των πράξεων ο γιόγκι θέτοντας τέλος στην υλική του ύπαρξη φθάνει στην κατοικία Μου (στο πνευματικό βασίλειο). Ο τελικός σκοπός του γιόγκα δεν είναι η επίτευξη καλύτερων συνθηκών της υλικής ζωής· το γιόγκα δεν εξασκείται για να μπορέσει κανείς να ζήσει με περισσότερες ανέσεις, για να αποκτήσει την υγεία ή οποιοδήποτε άλλο αγαθό αυτού του είδους, αλλά για να θέσει τέλος στην υλική του ύπαρξη… Το να εγκαταλείψει κανείς την υλική ζωή σημαίνει να ανοίξει τις πόρτες του πνευματικού κόσμου, της κατοικίας του Κυρίου» ό.π. σ. 173

[6] Αυτήν τη δοξασία εκμεταλλεύονται Γκουρού, σύγχρονοι απατεώνες - έμποροι της σωτηρίας της ψυχής - εμφανιζόμενοι ως ενσάρκωση κάποιου θεού. Ιδρύουν διεθνείς παραθρησκευτικές, οργανώσεις μέσω των οποίων ελέγχουν απόλυτα τους οπαδούς τους, από τους οποίους αξιώνουν την απόλυτη λατρεία και αφοσίωση. Με ψεύδη και καλοστημένα τεχνάσματα εξαπατούν όσους προστρέχουν στη βοήθειά τους, επιτείνοντας το ψυχικό κενό και δημιουργώντας εν τέλει μια χαοτική κατάσταση στον πνευματικό τους προσανατολισμό.

[7] Για τη λατρεία των ποντικών υπάρχει αφιερωμένος ναός στο Ραζαστάν. 
  http://www.weirdasianews.com/2012/02/16/indias-rat-temple-true-test-faith/
  http://www.youtube.com/watch?v=uxxWhvGUrYg

[8] Σύζυγοι του Βράχμαν είναι η κόρη του Σαρασβάτι, η Άντιτι, η Σαβίτρι και η Γκαγιάτρι.

[9] «Όλοι μας είμαστε πέρα από το καλό και το κακό… Το καλό και το κακό υπάρχουν μόνο μέσα στο νου… Όταν θα φτάσετε στην ανώτερη κατανόηση, θα δείτε ότι δεν υπάρχει καλό και κακό στον κόσμο… Τα πάντα είναι όπως θα έπρεπε να είναι. Τα πάντα εξελίσσονται… Υπάρχει ένα στάδιο πέρα από το καλό και το κακό. Εκεί δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε σας και έναν άγιο, ανάμεσα σε σας κι έναν εγκληματία, γιατί το πνεύμα σε όλα τα άτομα είναι ένα και το αυτό» Σουάμι Σιβαμούρτι Σαρασουάτι, Γιόγκα Αναζητώντας απαντήσεις, 2007, σ.191
   Βλ. επίσης, Διον. Φαρασιώτη, Οι γκουρού, ο νέος και γέροντας Παΐσιος, 2001, σ. 105-106

[10] Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση της γιόγκα. Ενώ είναι ινδουιστική πρακτική για την ένωση του ασκούμενου με το θεό Κρίσνα ή το Σίβα κ.α. οι σύγχρονες ινδουιστικές οργανώσεις την παρουσιάζουν με προσανατολισμό προσαρμοσμένο στα ενδιαφέροντα του κοινού προς το οποίο απευθύνονται: π.χ. ως ινδουιστική φιλοσοφία και πρακτική διαλογισμού, ως άθληση - ασκήσεις γυμναστικής - ως καλλιτεχνική έκφραση αρμονίας, ως χορό, ως υγιεινή διατροφή, ως μέθοδο χαλάρωσης για την απόκτηση ευεξίας, ως μέθοδο θεραπείας ασθενειών, ως τρόπο αυτογνωσίας, ως απόκτηση εμπειριών σε εναλλακτικές διακοπές. Αν η γιόγκα δεν ήταν θρησκευτική άσκηση δεν θα συνδεόταν με μάνταλες για την αυτοσυγκέντρωση, με μάντρας και κίρταν για την προσευχή, με μούντρες για τον έλεγχο της ενέργειας πράνα, με τσάκρας που πρέπει να ισορροπήσουν τη συμπαντική ενέργεια, με νάντις που δραστηριοποιούνται, με σίντις και υπερφυσικές ικανότητες, με οράματα εξωτικά, με απόκρυφες τελετουργίες και μυήσεις, με δοξασίες και σύμβολα που δεν έχουν τέλος…

[11] http://www.bestrong.org.gr/el/health/fitness/exercise_and_activity/alternativeactivities/Yoga/

[12] Ο Σρι Ραμακρίσνα (1836-1886) θεωρείται άγιος και προφήτης του Ινδουισμού, πνευματικό ανάστημα όπως «οι Κρίσνα, Βούδας, Σάνκαρα, Νάνακ και Τσαϊτάνγια που εμφανίστηκαν σε κρίσιμες στιγμές της ινδικής ιστορίας, για να εκπληρώσουν την επιτακτική ανάγκη της εποχής στην οποία γεννήθηκαν». Η «Αποστολή Ραμακρίσνα» ιδρύθηκε για τη διάδοση των ιδεών του Ινδού φιλοσόφου. http://www.vedanta.gr/?page_id=45&lang=el.             http://www.vedanta.gr/?page_id=49&lang=el

[13]  http://www.blavatsky.gr/el/hpblavatsky-category/e-p-blavatsky-biography/144-elene-petrovna- blavatsky.html
 http://www.theosophicalsociety.gr/Greek_Site/Gr_HomeFrames.html
[14] Τη Θεοσοφική Εταιρεία ίδρυσε σε συνεργασία με τον Χένρυ Στηηλ Όλκοττ (1832-1907), ο οποίος ανακηρύχθηκε πρώτος πρόεδρος της Θεοσοφικής Εταιρείας. Το όνειρό του ήταν η δημιουργία μιας Παγκόσμιας Αδελφότητας, η οποία με τη Συγκριτική μελέτη όλων των θρησκειών θα μπορούσε ν’ αποδείξει την κοινή καταγωγή τους. Σε έκταση της Θεοσοφικής Εταιρείας στο Μαντράς το 1882 δημιούργησε βιβλιοθήκη, την Παγκόσμια Βιβλιοθήκη των Θρησκειών, καθώς και ναούς όλων των θρησκειών, οι οποίοι υπάρχουν μέχρι σήμερα. Στην αίθουσα των διαλέξεων τοποθετήθηκαν οι ανδριάντες του Κρίσνα, του Βούδα, του Ζωροάστρη και του Ιησού. Στη θέση του Μωάμεθ τοποθέτησε κείμενο στην Αραβική από το ιερό Κοράνιο, επειδή η απεικόνιση του προφήτη απαγορεύεται. Στα εγκαίνια της βιβλιοθήκης του Αντυάρ, οκτώ ιερείς από διάφορες θρησκείες και δόγματα διάβασαν ευχές».  http://www.mystica.gr/bios_Olcott.htm
[15] Αρχιμανδρίτη Χαράλαμπου Βασιλόπουλου, Ξεσκέπασμα της Θεοσοφίας, εκδ. Ορθόδοξου Τύπου, σ. 31-32, 35

[16]  http://www.theosophicalsociety.gr/Greek_Site/Gr_HomeFrames.html http://tektones-larissas.blogspot.com/2009/06/blog-post_17.html

[17] «Βασικοί φορείς του ήσαν τέσσερεις οργανώσεις: «Ο Παγκό­σμιος Σύνδεσμος για Θρησκευτική Ελευθε­ρία» (International Association for Religious Freedom ARF), «Ο Παγκόσμιος Σύνδεσμος των Θρησκειών» (World Congress of FaithsWCF), «Ο Ναός της Κατανόησης» (Temple of Understanding) και «Το Παγκόσμιο Συνέ­δριο των Θρησκειών για την Ειρήνη» (World Conference on Religion and Peace WCRP). Σ’ αυτό το «Κοινοβούλιο», το οποίο μπο­ρεί να χαρακτηριστεί ως η «αφετηρία της ιε­ραποστολικής εκστρατείας τού Ινδουισμού-Βουδισμού για την πνευματική άλωση της Δύσεως», συμμετείχαν, μεταξύ των άλλων και οι Anagarika Dharmapala (ιδρυτής βουδιστικής εταιρείας) και Σουάμι Vivekananda (Ραμακρίσνα), οι οποίοι και δραστηριοποιή­θηκαν στην συνέχεια στις ΗΠΑ και ίδρυσαν πληθώρα ινδουιστικών και βουδιστικών οργανώσεων». http://egolpio.wordpress.com/2011/04/06/ecumenism-2/

[19]   Ιερομονάχου Seraphim Rose, Η Ορθοδοξία και η θρησκεία του μέλλοντος, σ. 57

[20]  ό.π. σ. 59

[21] «Και αυτή η θρησκεία επιτυγχάνεται μέσω αυτού που, στην Ινδία, αποκαλούμε γιόγκα – δηλ. ένωση. Για τον δραστήριο, είναι ένωση ανάμεσα στον άνθρωπο και το σύνολο της ανθρωπότητας. Για τον μυστικιστή, ένωση μεταξύ του κατώτερου και του ανώτερου εαυτού του. Για τον λάτρη, ένωση του ιδίου με το Θεό της αγάπης. Και για τον φιλόσοφο, η ένωση όλης της ύπαρξης. Αυτό σημαίνει Γιόγκα» http://www.vedanta.gr/?page_id=49&lang=el
 «Ο καιρός έχει σχεδόν πλησιάσει, που η Ινδία δεν μπορεί να κρατήσει πια το φως για τον εαυτό της μόνο, αλλά να το περιχύσει πάνω σε όλο τον κόσμο. Η Γιόγκα πρέπει να αποκαλυφθεί στον κόσμο διότι χωρίς αυτήν το ανθρώπινο γένος δεν θα μπορέσει να κάνει το επόμενο βήμα στην εξέλιξή του» Sri Aurobindo, Διατριβή από το Karmayogin 26 Ιουνίου 1909, http://www.esoterica.gr/articles/eastern/auroslav/auroslav.htm

[22] «Ο άλλος στόχος του ήταν η ενοποίηση της Ανατολής με τη Δύση μέσα από το αρχαίο ινδικό μήνυμα της ενότητας όλης της δημιουργίας». http://www.vedanta.gr/?page_id=49&lang=el

[23] Αλίκη Μπέηλυ, Τα προβλήματα της ανθρωπότητος, κεφ. Στ΄ Το πρόβλημα των Εκκλησιών, σ. 206

[24]  Νικόλαος Ι. Σταυριανίδης, Θεοσοφία και Καμπάλα, http://aktines.blogspot.gr/2012/07/blog-post_5227.html

[25] http://www.blavatsky.gr/el/hpblavatsky-category/e-p-blavatsky-biography/144-elene-petrovna-blavatsky.html

[26] Η Επίδραση του Θεοσοφικού Κινήματος στη Νέα Εποχή. http://www.blavatsky.gr/el/varius/theosophy/89-the-impact-of-the-theosophical-movement-on-the-new-age.html

[27] Υπάρχει τεράστια ευθύνη των επιστημόνων το να μην επιτρέψουν να συμβεί αυτό το ανοσιούργημα. Να υπερασπιστούν το κύρος των σπουδών τους και το μόχθο που κατέβαλαν. Να ορίσουν με σαφήνεια τα όρια της επιστήμης που υπηρετούν, εν σχέση με τις παραθρησκευτικές αντιλήψεις και πρακτικές Ταυτοχρόνως, έχοντας  συνείδηση της κοινωνικής τους ευθύνης, να ενημερώσουν τους πολίτες, οι οποίοι χωρίς τις εξειδικευμένες γνώσεις πέφτουν συχνά θύματα επιτηδείων, που εμφανίζονται ως επιστήμονες, ενώ οι διδασκαλίες τους ανήκουν στο χώρο των δοξασιών και παραπέμπουν στις πνευματιστικές πρακτικές.

[28] «Η Γιόγκα είναι καθαρή επιστήμη… δεν υπάρχει καμιά θρησκευτική χροιά…», Παραμχάμσα Σατυανάντα, Γιόγκα Νίντρα, 1990.
«Η Γιόγκα δεν είναι θρησκεία, είναι επιστήμη…», Σουάμι Σιβαμούρτι Σαρασουάτι, Γιόγκα. Αναζητώντας απαντήσεις, 2007, σ. 19.

[29] Δεν υπάρχει πλήρης εικόνα για τα παραθρησκευτικά στοιχεία σε όλες τις εναλλακτικές θεραπείες, διότι   προοδευτικά μελετώνται όσα δημοσιεύονται. Είναι όμως γνωστός ο προσανατολισμός τους από το χώρο που προτιμούν να διαφημίζονται ως συγγενικές πρακτικές. Επίσης, πολλοί από τους εναλλακτικούς θεραπευτές διαφημίζουν ως προσόντα τους τη συμμετοχή τους σε σεμινάρια διαλογισμού και την εξάσκηση της γιόγκα.

[30] Ρόμπερτ Νάτζεμυ. Η νοερή προσευχή, περιοδικό Αρμονική ζωή, τ. 9, 1985, σ.25

[31] Η γιόγκα εμφανίζεται με το μανδύα της γυμναστικής, ακριβώς επειδή στοχεύει να υιοθετηθεί ευρύτερα και ελκυστικότερα, αρχικά ως τρόπος άσκησης και εν συνεχεία ως τρόπος σκέψης και ζωής.

[32] «Το ουσιώδες είναι πως η χάθα γιόγκα πρέπει να διδαχτεί με τρόπο που να είναι διασκεδαστικός για τα παιδιά, ώστε να μη βαριούνται, και αρκετά ενεργητικός, ώστε να τα κουράσει, και να μπορέσουν στο τέλος να καθήσουν ήσυχα για τη χαλάρωση και το διαλογισμό», Λήδα Shantala, Γιόγκα για παιδιά, http://www.shantala.gr/yoga_children.html

[33] Swami Shankardev Saraswati, Ph.D.,Teaching Meditation to Children, http://www.yogajournal.com/for_teachers/1856