Τρίτη 26 Μαρτίου 2019

Η αποτελεσματικότητα του Πνευματικού και του Ψυχιάτρου στην ψυχοσωματική υγεία του ανθρώπου.


   
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία του π. Μάξιμου Κυρίτση.
Η ομιλία δόθηκε στην αίθουσα της Θεολογικής Σχολής
του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στις
15.12.1997, ύστερα από πρόσκληση Καθηγητών της
Θεολογικής Σχολής.

Έχουμε ανάμεσά μας τον Πανοσολογιώτατο Αρχιμανδρίτη, πατέρα Μάξιμο Κυρίτση, Ηγούμενο της Ιεράς Μονής του Αγίου Διονυσίου του εν Ολύμπω.
Το θέμα μας είναι : <Η αποτελεσματικότητα του Πνευματικού και του Ψυχιάτρου στην ψυχοσωματική υγεία του ανθρώπου>.
Πιστεύουμε ότι η σημερινή ομιλία θα συμβάλλει στην πνευματική καλλιέργεια όλων μας.
Πατέρα Μάξιμε έχετε τον λόγο:
 
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την πρόσκληση που μου κάνατε και για να μην έχουμε καθυστερήσεις στο θέμα, γιατί φαντάζομαι να υπάρχουν και τρόποι συζητήσεως, αμέσως θα μπούμε στο θέμα.
 
 Το θέμα που διάλεξα για να πω σε σας απόψε, που με έκπληξη βλέπω τρέχετε σαν τα ελάφια στις πηγές των ζωηρήτων υδάτων της πίστεως μας είναι και παλαιό και σύγχρονο. Παλαιό διότι εκφράζει διά του Πνευματικού πατρός την παράδοση της Εκκλησιαστικής μας Ορθόδοξης ζωής και σύγχρονο γιατί στην σύγχρονη εποχή γίνεται μία προσπάθεια ν΄ υποκατασταθεί  ο Πνευματικός πατέρας της Εκκλησίας, ο Γέροντας που λέμε, ο Στάρετς, να υποκατασταθεί με άλλους <Πατέρες>, εντός εισαγωγικών, και που σκοπό έχουν  όχι απλώς να προσφέρουν μία εντύπωση εξωτερική για τη γνώση του ανθρώπου και εν συνεχεία για τη θεραπεία, αλλά ξεκινούν πολλές φορές και από αγνές και καθαρές διαθέσεις να βοηθήσουν τον άνθρωπο να υπερβεί ορισμένα εσωτερικά άσχημα πράματα που βιώνει και να τον φέρουν σε κάποια ομαλοποίηση.
Προτού μπω σ΄αυτό το θέμα θα ήθελα πρώτα να πω το εξής : ΄Ότι πρέπει να γίνει συνείδηση σε όλους μας, αν δεν το έχουμε αντιληφθεί, ότι ο άνθρωπος γενικά ασθενεί. Δεν είναι ο άνθρωπος έτσι όπως τον έπλασε ο Θεός. Η ασθένεια του όσο περνάνε μάλιστα τα χρόνια εντείνεται και όχι μόνο στη σωματική του σφαίρα, από διάφορες εξωτερικές επιδράσεις μολυσματικές για την  υγεία του ανθρώπου, αλλά κυρίως και βασικώς ασθενεί ως προς τη ψυχή του, ως προς το ψυχικό στοιχείο του.
  Αυτό είναι γνωστό σε όλους, ότι ο σύγχρονος άνθρωπος έχει εσωτερικές δυσκολίες, όπου γίνονται αιτίες για άλλες εξωτερικές δυσκολίες.  Η ασθένεια του λοιπόν βρίσκεται και  σε ορισμένες επί μέρους λειτουργίες του ανθρώπου, όπως είναι η σωματική του διάπλαση ή επιμέρους κάποια λειτουργία σωματική, αλλά και κυρίως στις επί μέρους εσωτερικές του λειτουργίες , που όπως λένε οι Πατέρες, ο ΄Αγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, στις εσωτερικές του δυνάμεις: Όπως είναι η κρίση του, η συνείδηση του, η βούληση του, η φαντασία του, πολλές φορές η μνήμη του. Δυσλειτουργούν αυτές και δημιουργούν την αίσθηση ενός άρρωστου    ανθρώπου.  Όταν λοιπόν πιάνει κάποιος να εξετάσει τον άνθρωπο, βλέπει αυτή την ασθένεια.  Όπως ένας ιατρός όταν λίγο ψηλαφίσει το σώμα του ανθρώπου, λόγω της πείρας του, αντιλαμβάνεται που υπάρχει η ασθένεια. Όταν μάλιστα ένας ασχοληθεί με ειδικές εμπειρίες και ειδικές μορφώσεις και γνώσεις που διαθέτει και εξετάσει τον άνθρωπο ψυχοσωματικά θα βρεί και πολλές άλλες που το γυμνό μάτι δεν μπορεί να τις ανακαλύψει.
  Οι άνθρωποι λοιπόν που ασχολούνται με τον άνθρωπο, από τη μια μεριά είναι οι πνευματικοί ηγέτες, οι οποίοι εξετάζουν καθολικά τον άνθρωπο και κυρίως όχι σαν ένα αντικείμενο, αλλά σαν μία ύπαρξη που ουσιαστικά την βλέπουν μέσω του εαυτού τους, γιατί ο άνθρωπος σύμφωνα με τη διδασκαλία των Πατέρων είναι ΄Ενας.  Απλώς έχουμε διάφορα πρόσωπα τα οποία διαφοροποιούν κάπως τον άνθρωπο. Η φύσις του ανθρώπου είναι μία ενιαία. Αυτοί λοιπόν οι Ηγέτες, οι Πατέρες της Εκκλησίας, με πνευματικά όργανα, με πνευματικές εμπειρίες, ερευνώντας  τόσο το εσωτερικό σημείο του ανθρώπου, που είναι ο νους του, η καρδιά του, οι  λειτουργίες του οι πνευματικές, με μία διεισδυτικότητα πρωτοφανή, προσπαθούν να αντιληφθούν όχι απλώς τις ασθένειες, αλλά και τις αιτίες που  προκαλούν τις ασθένειες.. Και ουσιαστικά αυτό είναι η αρχή της θεραπείας  ενός ανθρώπου από κάποια ασθένεια. Να βρεθεί η αιτία των ασθενειών.
  Και από την άλλη μεριά έχουμε τους Επιστήμονες, τους Ψυχιάτρους, τους Ψυχολόγους, που με ειδικές γνώσεις κι αυτοί, σπουδαγμένοι σε μεγάλα Πανεπιστήμια, μέσα από πειράματα και εμπειρίες, προσπαθούν κι αυτοί να ανιχνεύσουν τις ασθένειες των ανθρώπων , να γνωρίσουν δηλαδή που ασθενεί ο άνθρωπος και δεν ξέρω βέβαια. κατά πόσο μπορούν να βρουν τις αιτίες των ασθενειών  και κατά συνέπεια να βρουν και τις θεραπείες.  Πάντως προσπάθειες γίνονται.
Σύμφωνα με την παράδοση μας εμείς ως Ορθόδοξοι βλέπουμε ότι ο άνθρωπος ασθενεί και η αιτία της ασθένειας του δεν είναι εξωτερική, αλλά  εσωτερική.  Οι Πατέρες λένε ότι η αιτία της ασθένειας του ανθρώπου είναι η αποστασία του από τον Δημιουργό του και εν συνεχεία η παρουσία και οικοδόμηση της υπερηφάνειας.
Τι είναι η υπερηφάνεια ;  Είναι μία προσπάθεια να αναφερθεί ο άνθρωπος στον ίδιο τον άνθρωπο και τον εαυτό  του και να γίνει έτσι με τις μέρες που περνούν ένα εσωτερικό βραχυκύκλωμα ,  γιατί δεν μπορεί κανείς , να γνωρίσει ο ίδιος τον εαυτό του εύκολα, ούτε και να θεραπεύσει ο ίδιος τον εαυτό του.
Επειδή όμως αρνήθηκε Εκείνον που τον έπλασε, ο οποίος φροντίζει και μεριμνά γι΄ αυτόν και εγωιστικά επιμένει σ΄ αυτήν την άρνηση, γι΄ αυτό ο πιο κοντινός θα λέγαμε παράγων αναφοράς είναι ο ίδιος ο εαυτός του και δεν ανέχεται να βάλλει άλλον που να είναι αφέντης , πάνω από τον εαυτό του.

Διάβαζε το ψαλτήρι κάθε ημέρα, έστω και από λίγο και ο Κύριος δεν θα σε αφήσει.


Όσιος Στάρετς Βαρσανούφιος
"Μου γράφει ένας διανοούμενος καταταραγμένος:
"Είμαι πολύ άσχημα. Εξωτερικά όλα πάνε καλά. Η οικογένειά μου είναι ενωμένη και αγαπημένη. Η γυναίκα μου είναι καλή. Το κακό είναι, ότι δεν έχω κανένα που να μπορώ να του ανοίξω την καρδιά μου. Και για αυτό είμαι συνεχώς ψυχικά κουρασμένος. Η γυναίκα μου δεν το καταλαβαίνει. Τα παιδιά είναι μικρά. Τι μου μένει να κάμω; Πώς θα απαλλαγώ από αυτή την πίκρα και την ψυχική κόπωση;"
Του απάντησα με την συμβουλή να διαβάσει το ψαλτήρι. Εκεί, στον ψαλμό 93, θα ιδεί τα λόγια: "Κύριε, κατά το πλήθος των οδυνών μου εν τη καρδία μου, αι παρακλήσεις σου εύφραναν την ψυχή μου" (Ψαλμ. 93,19). Πιάσου από τον στίχο αυτό. Και βάλσου να το διαβάσεις το ψαλτήρι ολόκληρο. Πιστεύω, πώς ο Θεός θα σε αναπαύσει.
Περνάει λίγος καιρός, λαμβάνω ένα γράμμα. "Έκαμα υπακοή. Άρχισα να διαβάζω το ψαλτήρι. Μα δεν καταλαβαίνω τίποτε!".
Του απαντώ: "Ο όσιος στάρετς Αμβρόσιος σε μια ανάλογη περίπτωση έδωκε την εξής απάντηση: "Συ, δεν το καταλαβαίνεις. Μα τα δαιμόνια το καταλαβαίνουν μια χαρά. Και θα φύγουν μακρυά σου. Διάβαζε το. Και ας μη το καταλαβαίνεις. Εγώ δεν ξέρω, τι θα γίνει, μα σου επαναλαμβάνω: Διάβαζε το ψαλτήρι. Κάθε ημέρα. Έστω και από λίγο. Και ο Κύριος δεν θα σε αφήσει. Θα έλθει με το έλεος Του. Και θα σε βοηθεί. Και θα σε παρηγορεί. Για πάντα".
---------------------------------------------------------------------------
Στάρετς Βαρσανούφιος, εκδ. Ι. Μ. Νικοπόλεως

Mιλοῦν γιά τήν Ὀρθοδοξία, ἀλλά τελικά ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἄγνωστη στούς πολλούς. ~ Ναυπάκτου Ἱερόθεος



«Τῇ ἀγνώστῳ Ὀρθοδοξίᾳ»
Μητρ. Ναυπάκτου Ἱεροθέου Βλάχου
Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας σήμερα, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, καί ἑορτάζει ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καί ὡς θεολογία καί ὡς Ἐκκλησία καί ὡς ζωή. Δέν εἶναι, δηλαδή, μόνον ἡ ὀρθόδοξη πίστη, ἀλλά καί ἡ ὀρθόδοξη ζωή, εἶναι ἡ ὀρθο-δοξία καί ἡ ὀρθο-ζωΐα.
Ὅπως εἶναι καθιερωμένο, σήμερα παντοῦ, σέ ὅλους τούς Ἱερούς Ναούς ὅπου γίνεται θεία Λειτουργία, θά ἀκουστοῦν κηρύγματα γύρω ἀπό τό θέμα τῆς Ὀρθοδοξίας καί θά μιλήσουν πολλοί Ἐπίσκοποι, Κληρικοί καί θεολόγοι γιά τήν Ὀρθοδοξία. 
Ὅλοι οἱ ὁμιλητές, ὀρθόδοξοι, νεορθόδοξοι, μετα-ορθόδοξοι, πατερικοί, μετα-πατερικοί, νεο-πατερικοί, μοντέρνοι καί μετα-μοντέρνοι θά ἀναφερθοῦν στήν Ὀρθοδοξία καί θά προσπαθήσουν νά παρουσιάσουν ἐκεῖνα... πού οἱ ἴδιοι νομίζουν ὅτι εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἡ ὀρθόδοξη θεολογία καί ἡ Ὀρθόδοξη Παράδοση.
Τό ἐρώτημα ὅμως πού τίθεται εἶναι: Τί εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία;
Εἶναι ἕνα ἐρώτημα, τό ὁποῖο πρέπει νά ἀπαντηθῆ. Καί φυσικά δέν ἀρκεῖ ἕνα σύντομο εὐχαριστιακό κήρυγμα γιά νά δώση κανείς μία τέτοια ἀπάντηση, γιά τό τί εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία. Ὡστόσο θά προσπαθήσω σήμερα Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας νά διατυπώσω μερικές ἀπόψεις μου.

Σκεπτόμενος χθές τό βράδυ αὐτό τό ἐρώτημα - τί εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία - ἦρθε στόν νοῦ μου ἡ ὁμιλία τήν ὁποία ἔκανε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στόν Ἄρειο Πάγο. Μεταξύ τῶν ἄλλων τούς εἶπε ὅτι περιῆλθε τήν ἀγορά καί εἶδε τά ἀγάλματα πού ὑπῆρχαν ἐκεῖ, ὅλα τά ἀγάλματα τῶν θεῶν καί μεταξύ αὐτῶν εἶδε καί ἕνα ἄγαλμα, τό ὁποῖο ἦταν ἀφιερωμένο στόν «ἄγνωστο θεό», δηλαδή ἐπιγραφόταν: «Τῷ ἀγνώστῳ Θεῷ».

Αὐτό τό περισταστικό μέ ὁδήγησε στό νά ἐπιλέξω τό θέμα μου γιά τήν σημερινή ἡμέρα. Σκέφθηκα ὅτι μᾶλλον αὐτό συμβαίνει καί μέ τήν Ὀρθοδοξία. 
Ὅλοι μιλοῦν γιά τήν Ὀρθοδοξία, ἀλλά τελικά ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἄγνωστη στούς πολλούς.
Ὁπότε, ἂν θά μπορούσαμε νά δώσουμε σήμερα μία ἐπιγραφή στήν Ὀρθοδοξία, θά λέγαμε:«Τῇ ἀγνώστῳ Ὀρθοδοξίᾳ». Νομίζω ὅτι σέ πολλούς εἶναι ἄγνωστη ἡ Ὀρθοδοξία, ἐνῶ ὅλοι μιλοῦν γι’ αὐτήν, ὅλοι γράφουν γι’ αὐτήν καί ὑπάρχουν βιβλία τά ὁποῖα ἀναφέρονται σέ αὐτήν. 
Σέ ὅλα αὐτά γίνεται λόγος γιά τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, τήν Ὀρθόδοξη Παράδοση, τήν ὀρθόδοξη θεολογία, τήν ὀρθόδοξη ζωή, ἀλλά τά βλέπουν ἐπιλεκτικά καί ἐπιφανειακά.

Ἴσως θά μέ ἐρωτήσετε: «Γιατί εἶναι ἄγνωστη ἡ Ὀρθοδοξία σήμερα; Πῶς τό λέτε αυτό;»

Ὑπάρχουν δύο βασικοί λόγοι γιά τούς ὁποίους ἰσχυρίζομαι ὅτι εἶναι ἄγνωστη ἐν πολλοῖς ἡ Ὀρθοδοξία στόν λαό, καί ὄχι μόνο στόν λαό, ἀλλά καί στούς Κληρικούς ὅλων τῶν βαθμῶν.

Πρῶτον, εἶναι ἄγνωστη, ἐν πολλοῖς ἡ Ὀρθοδοξία, γιατί ὑπάρχει μεγάλη σύγχυση γύρω ἀπό ὀρθόδοξα θεολογικά θέματα, ὑπάρχει παχυλή ἄγνοια τοῦ καθαροῦ περιεχoμένου τῶν ὀρθοδόξων θεμάτων. Τό λέω τόσο ἁπλά. 
Δηλαδή, ὑπάρχει ἐν πολλοῖς ἄγνοια τῆς Ὀρθοδοξίας, ἀκριβῶς ἐπειδή ὑπάρχει σύγχυση στά θεολογικά ζητήματα. Αὐτό συμβαίνει, γιατί ὑπάρχουν τόσες προσμείξεις, τόσες ἐπιρροές ἀπό ὅλες τίς κατευθύνσεις, ἀπό φιλοσοφικές, θεολογικές, χριστιανικές, θρησκευτικές, πού στό τέλος λέει κανείς: εἶναι αὐτό Ὀρθοδοξία; 
Καί ἐπειδή ὑπάρχουν πολλές προσμείξεις καί ἐπιρροές, γι’ αὐτό ἀκριβῶς καί ὑπάρχει ἄγνοια τοῦ βάθους τῆς Ὀρθοδοξίας.
Ὅποιος παρακολουθεῖ τά διάφορα θεολογικά καί φιλοσοφικά ρεύματα πού ἐπικρατοῦν στόν δυτικό χῶρο βλέπει πόσο ἐπηρεάσθηκαν τά ὀρθόδοξα θεολογικά θέματα ἀπό τόν Σχολαστικισμό, τήν Μεταρρύθμιση, τόν Διαφωτισμό, ἀλλά καί ἀπό ἄλλες ἀνατολικές παραδόσεις.
Ἀκόμη, ὅταν κανείς γνωρίζη σέ ἕνα βαθμό τήν πατερική διδασκαλία ἤ τήν διδασκαλία τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων καί διαβάζη μέ προσοχή μερικές παλαιότερες Δογματικές, πού συνέγραψαν καθηγητές Θεολογικῶν Σχολῶν, βλέπει ἐκεῖ ἀπόψεις οἱ ὁποῖες δέν εἶναι πατερικές, ἀλλά γράφονται ἀπό ἄλλους, οἱ ὁποῖοι προσπαθοῦν νά ὑπερβοῦν τήν πατερική παράδοση, τούς Πατέρες, καί μεταφέρονται καί στόν ὀρθόδοξο χῶρο.
Ὁπότε, λέει κανείς: εἶναι δυνατόν νά διαβάζη κανείς τήν Δογματική τῆς Ἐκκλησίας καί νά συναντᾶ ἐπιρροές καί ἐπιδράσεις ἀπό ἄλλες παραδόσεις;.......
Ἑπομένως, ἕνα ἀπό τά μεγάλα προβλήματα πού ἔχουμε σήμερα, ἀπό πλευρᾶς Ὀρθοδοξίας, εἶναι τί εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη Παράδοση καί τί εἶναι οἱ ἄλλες παραδόσεις. Γιατί τό λέω αὐτό; Διότι ὑπάρχουν πολλές παραδόσεις, παραδόσεις χριστιανικές, παραδόσεις θρησκευτικές, καί εἶναι ἀνάγκη νά δοῦμε τί ἀκριβῶς εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη Παράδοση, πῶς ὁρίζεται αὐτή καί πῶς διακρίνεται ἡ Ὀρθόδοξη Παράδοση ἀπό τίς ἄλλες παραδόσεις

Δεύτερον, ὑπάρχει ἄγνοια τῆς Ὀρθοδοξίας σήμερα, γιατί κυριαρχεῖ ἡ σκοπιμότητα καί ἡ ἰδιοτέλεια. 
Δηλαδή, μπορεῖ μερικοί νά γνωρίζουν τί λένε οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας πάνω σέ διάφορα θεολογικά θέματα, ἀλλά ἐπειδή διακρίνονται ἀπό διάφορες σκοπιμότητες, δέν τά παρουσιάζουν ἀκριβῶς ὅπως τά διάβασαν στά ἴδια τά πατερικά κείμενα, ἀλλά τά παρουσιάζουν σύμφωνα μέ ἑρμηνεῖες πού καλύπτουν τά πάθη τους..... 
Ὅταν κάνω λόγο γιά σκοπιμότητες, ἐννοῶ, ἐκτός τῶν ἄλλων, καί τούς σύγχρονους ἐθνικισμούς καί τίς γεωπολιτικές στρατηγικές, πού ἔχουν ἀποδυναμώσει τό οὐσιαστικό περιεχόμενο τῆς Ἐκκλησίας καί τήν ἔχουν καταστήσει αἰχμάλωτη σέ κοσμικές πρακτικές.
Ἔτσι, ὁ καθένας ἑρμηνεύει τά πατερικά κείμενα ἤ παρουσιάζει τά θεολογικά θέματα, σύμφωνα μέ τά πάθη του καί παρουσιάζει ὡς Ὀρθοδοξία τήν δική του ἐσωτερική ἀρρωστημένη κατάσταση. 

Ὅταν θέλη κανείς νά καλύψη τόν ἑαυτό του καί νά τόν δικαιολογῆ γιά τίς πράξεις του, τότε στηρίζεται σέ πατερικά κείμενα τά ὁποῖα βέβαια παρερμηνεύει. 
Ὑπάρχει αὐτή ἡ μεγάλη σκοπιμότητα τήν ὁποία βλέπουμε σήμερα, γι’ αὐτό καί πολλοί δέν γνωρίζουν τί εἶναι Ὀρθοδοξία ἢ δέν θέλουν νά τήν παρουσιάσουν στήν αὐθεντικότητά της. Αὐτό συνδέεται μέ τό ὅτι δίδουν διαφόρους χαρακτηρισμούς σέ αὐτούς πού θέλουν νά παραμείνουν πιστοί στήν διδασκαλία τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ὡς φονταμενταλιστές, συντηρητικούς, παραδοσιακούς κλπ......
Ἀκόμη, παρατηρεῖται τό φαινόμενο, ὅταν παρευρίσκεται κάποιος Κληρικός ἤ θεολόγος σέ ἀκροατήρια πού παρίστανται ἑτερόδοξοι νά παριστάνη τόν εὐγενῆ, νά αὐτολογοκρίνεται γιά νά ἔχουν οἱ ἄλλοι καλή ἰδέα γι’ αὐτόν, εἶναι φοβικός καί δέν ὁμιλεῖ αὐθεντικά, ὀρθόδοξα καί πατερικά. 
Ὅταν ὅμως στήν συνέχεια βρίσκεται στά δικά του ἀκροατήρια εἶναι «σοῦπερ» (ὑπέρ) ὀρθόδοξος. Σέ αὐτήν τήν νοοτροπία διακρίνει κανείς τήν ὕπαρξη τοῦ φόβου καί τῆς σκοπιμότητας. Ἀλλά ἡ Ὀρθοδοξία καί ἡ ὁμολογία τῆς ἀληθείας δέν μπορεῖ νά ἐκφρασθῆ με φοβικά σύνδρομα καί μέ διάφορες κοσμικές σκοπιμότητες.

Ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης, ἕνας καθηγητής τῆς Δογματικῆς, πού συμμετεῖχε ὁ ἴδιος σέ διορθόδοξες καί διαχριστιανικές συναντήσεις, ἔλεγε ὅτι ὑπάρχουν ὀρθόδοξοι θεολόγοι καί Κληρικοί, οἱ ὁποῖοι μπροστά στούς ἑτεροδόξους στέκονται σάν «ποντίκια», δηλαδή εἶναι φοβισμένοι καί δέν ὀρθοτομοῦν τόν λόγο τῆς ἀληθείας, ἀλλά ὅταν βρίσκωνται στά δικά τους ἀκροατήρια, τότε παρουσιάζονται σάν «λιοντάρια ὀρθοδοξίας».
Κάπως ἔτσι γίνεται καί αὐτήν τήν ἡμέρα τῆς Ὀρθοδοξίας. Σήμερα, ὅπως εἶπα προηγουμένως, ὅλοι θά ὁμιλήσουν γιά τό μεγαλεῖο καί τήν ἀξία της Ὀρθοδόξου Πίστεως καί τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. 

Θά προτιμοῦσα ὅμως αὐτό τό ίδιο νά τό κάνουν, ὅταν εὑρίσκωνται σέ διαχριστιανικές καί διορθόδοξες συναντήσεις.
Μέ λύπη παρατήρησα ὅτι ὅταν γινόταν συζήτηση στήν Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος γιά τό νέο πρόγραμμα τοῦ μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν πολλοί Ἀρχιερεῖς δέν ὁμίλησαν, ἀλλά μέ τήν σιωπή τους φάνηκε ὅτι ἀποδέχθηκαν τό νέο πρόγραμμα...
ἐνῶ ὅταν ἐπέστρεψαν στίς Ἐπαρχίες τους καί εἶδαν τήν ἀντίδραση τῶν θεολόγων καθηγητῶν καί πολλῶν ἄλλων Χριστιανῶν, ὁμίλησαν ἐναντίον τοῦ νέου Προγράμματος τῶν Θρησκευτικῶν.
Γι’ αὐτό καί εἶπα προηγουμένως ὅτι εἶναι ἄγνωστη ἡ Ὀρθοδοξία, ἀφ᾽ ἑνός μέν γιατί ὑπάρχει σύγχυση μεταξύ τῶν παραδόσεων, ἀφ᾽ ἑτέρου δέ γιατί ἐπικρατεῖ φόβος καί σκοπιμότητα μεταξύ αὐτῶν πού θά ὄφειλαν νά εἶναι ὁμολογητές τῆς πίστεως.
Τελικά παραμένει τό ἐρώτημα καί ἐπανέρχομαι σέ αὐτό: Τί ἀκριβῶς εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία;

Θά μοῦ πῆτε: «Ὡραῖα, σήμερα σέ πολλούς Χριστιανούς ὑπάρχει ἄγνοια τῆς Ὀρθοδοξίας, ἀλλά καί σκοπιμότητα μαζί μέ φόβο ἔναντι τῶν ἰσχυρῶν. Τελικά τί θά μπορούσατε ἐσεῖς νά μᾶς πῆτε μέ λίγα λόγια γιά τό τί εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία;».
Νομίζω ὅτι μέ πολλή μεγάλη συντομία μπορῶ νά πῶ ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι τρία συγεκριμένα γεγονότα:
Πρῶτον, Ὀρθοδοξία εἶναι οἱ ἀποφάσεις τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, δηλαδή τά δόγματα πού διατυπώθηκαν ἀπό τίς Οἰκουμενικές Συνόδους, ἀλλά καί τίς Τοπικές Συνόδους οἱ ὁποῖες ἔχουν ἀναγνωρισθῆ ἀπό τίς πρῶτες. Ὅταν διαβάση κανείς τά Πρακτικά καί τίς ἀποφάσεις τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, τότε θά καταλάβη τήν οὐσία τῆς Ὀρθοδοξίας.

Δεύτερον, Ὀρθοδοξία εἶναι τό περιεχόμενο τοῦ σημαντικοῦ πεντάτομου ἔργου πού λέγεται «Φιλοκαλία τῶν ἱερῶν νηπτικῶν», τό ὁποῖο δείχνει τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο μπορεῖ κανείς νά φθάση στήν ἐμπειρία τοῦ Θεοῦ, δηλαδή εἶναι ὁ ἱερός ἡσυχασμός πού συνδέεται μέ τή μετάνοια, τή προσευχή, τή καθαρότητα τῆς καρδιᾶς.

Ἡ «Φιλοκαλία τῶν Ἱερῶν Νηπτικῶν» εἶναι συλλογή πατερικῶν ἔργων, στά ὁποῖα γίνεται λόγος γιά τόν ἱερό ἡσυχασμό. Αὐτό ἀκριβῶς δείχνει οὐσιαστικά τήν μέθοδο γιά νά φθάση κανείς στήν ἐσωτερική πνευματική γνώση τοῦ Θεοῦ, αὐτό πού ἐκφράζουν τά δόγματα, οὐσιαστικά οἱ ὅροι τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων.
Καί τρίτον, Ὀρθοδοξία εἶναι ἡ λατρεία τῆς Ἐκκλησίας μας, τά Μυστήριά της μέ κορυφαῖο τό Μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας, μαζί μέ τίς ἐκκλησιαστικές μας τέχνες, δηλαδή, τήν ἐκκλησιαστική ὑμνογραφία, τήν ἐκκλησιαστική μουσική, τήν ἐκκλησιαστική ἁγιογραφία, τίς ἱερές εἰκόνες κλπ.

Ἄλλωστε, γιατί καθόρισε ἡ Ἐκκλησία τήν σημερινή ἡμέρα, πού εἶναι ἡ ἀναστήλωση τῶν ἱερῶν εἰκόνων, νά ἑορτάζεται ὡς Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας; Τό ἔκανε αὐτό, γιατί οἱ εἰκόνες εἶναι ἐκεῖνες πού παρουσιάζουν ὅλο τό πνευματικό ἐσωτερικό μεγαλεῖο τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, δείχνουν κατά τρόπο αὐθεντικό τό μυστήριο τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ, καί τό μυστήριο τῆς θεώσεως τοῦ ἀνθρώπου.

Ἑπομένως, ὅταν συνδέση κανείς καί τά τρία αὐτά γεγονότα, δηλαδή τά δόγματα, πού εἶναι οἱ ἀποφάσεις τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, τήν ἡσυχαστική παράδοση, ὅπως καταγράφεται στό βιβλίο τῆς «Φιλοκαλίας» καί σέ ἄλλα πατερικά κείμενα, καί τίς ἐκκλησιαστικές τέχνες, τήν ἁγιογραφία, τήν μουσική μας παράδοση, τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο κτίζουμε τούς ναούς, τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο τελοῦμε τήν θεία Λειτουργία, τήν θεία Εὐχαριστία, τότε καταλαβαίνει τί εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία.
Ὅλα τά ἄλλα πού γίνονται στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι καρπός αὐτῶν τῶν βασικῶν γνωρισμάτων.
Αὐτό σημαίνει ὅτι συνδέεται στενά τό δόγμα μέ τήν προσευχή πού γίνεται μέσα στήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου καί τή λατρεία τῆς Ἐκκλησίας μας, ἰδιαιτέρως μέ τήν θεία Κοινωνία τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ.
Γιά νά τό ἐκφράσω αὐτό μέ ἁπλούστερο τρόπο θά ἔλεγα ὅτι Ὀρθοδοξία εἶναι νά συναντήση κανείς ἕναν θεόπτη ἅγιο ὁ ὁποῖος συνδέει στενά τήν θεία Λειτουργία μέ τήν προσευχή στήν καρδιά καί τήν ἐμπειρική γνώση τοῦ Θεοῦ, νά μαθητεύση κοντά του, νά ἀκολουθήση τίς συμβουλές του καί νά μιμηθῆ τήν ζωή του. 
Τότε θά μάθη ἐκ πείρας - ὅπως ἕνας φοιτητής μαθαίνει τήν ἐπιστημονική γνώση ἀπό τόν ἐπιστήμονα ἐρευνητή - τί εἶναι ’Ορθοδοξία καί θά γίνη ὀρθόδοξος σέ ὅλες τίς ἐκφράσεις καί ἐκφάνσεις τῆς ζωῆς του. 
Ἡ Ὀρθοδοξία παραλαμβάνεται ὡς πνευματική γέννηση μέσα ἀπό πνευματικά «ζωντανούς ὀργανισμούς». Συμβαίνει καί ἐδῶ ὅ,τι μέ τήν βιολογική ζωή, ἡ ὁποία μεταδίδεται ἀπό γενιά σέ γενιά, ἀπό ζωντανούς βιολογικά ὀργανισμούς.
Αὐτό εἶναι ἐκεῖνο πού χαρακτηρίζεται ὡς «θεολογία γεγονότων». 
Τότε θά μάθη στήν πράξη ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία δέν εἶναι ὁ βερμπαλισμός, τά ἰδεολογήματα, τά συνθήματα, οἱ ἔξυπνες ἀτάκες πού ἐντυπωσιάζουν πρόσκαιρα, ὅπως οἱ φωτοβολίδες τόν οὐρανό.
Ὁπότε, γιά νά μάθη κανείς τήν Ὀρθοδοξία, πρέπει νά ἀσχοληθῆ καί νά ἐνδιαφερθῆ μέ τό βάθος αὐτῶν τῶν πραγμάτων. 
Καί τελικά Ὀρθοδοξία εἶναι νά γνωρίση κανείς τό βάθος της, πού εἶναι ἡ μετάνοια καί ἡ ταπείνωση καί τότε θά γνωρίση καί τό ὕψος της, πού εἶναι τό ὄρος Θαβώρ, τό φῶς τῆς Ἀναστάσεως, καί βιαία πνοή τῆς Πεντηκοστῆς.
Μακάρι, μέχρι πού νά τελειώσουμε τήν ζωή μας, μέχρι πού νά φύγουμε ἀπό τόν μάταιο αὐτόν κόσμο νά μάθουμε, ἔστω καί λίγο, τί εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καί τί εἶναι ἡ ὀρθόδοξη θεολογία καί νά μήν παραμείνη μέχρι τέλους ἡ Ὀρθοδοξια ἄγνωστη σ’ ἐμᾶς, ἔστω κι ἄν τήν ὁμολογοῦμε καί τήν πανηγυρίζουμε λαμπρά.
«Τῇ ἀγνώστῳ Ὀρθοδοξίᾳ»
(Ἀπομαγνητοφωνημένο Κήρυγμα, κατά τήν Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας, 25 Φεβρουαρίου 2018, τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου Βλάχου, στόν Ἱ. Μητροπ. Ναὸ τοῦ Ἁγ. Δημητρίου Ναυπάκτου.) Πηγή: parembasis.gr

Ποιό είναι το κλειδί της πνευματικής χαράς;


Η εικόνα ίσως περιέχει: 1 άτομο
Μα να το ερώτημα : Ποιό είναι το κλειδί της πνευματικής χαράς; 
Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι μία : Η νοερά προσευχή !
Η νοερά προσευχή έχει μεγάλη δύναμη. Έχει διάφορες βαθμίδες. Η πρώτη είναι απλώς να λέει κανείς τα λόγια : " Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησον με ".
Στις πιο υψηλές της βαθμίδες έχει τέτοια δύναμη, που μπορεί να μετακινήσει όρη. "Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησον με". Σε κανένα δεν είναι δύσκολο να λέγει τα λόγια αυτά. Και η ωφέλεια είναι τεράστια. Είναι το πιο δυνατό όπλο στον πόλεμο κατά των παθών.

Μια ψυχή είναι υπερήφανη.
Μια άλλη την μαστίζουν οι αισχροί λογισμοί. Τίποτε δεν βλέπει, κι όμως η σκέψη περιπλανιέται και ασωτεύει.
Μια άλλη φθονεί και δεν έχει δύναμη να πολεμήσει το πάθος. Που θα την βρει;
Μόνο στην νοερά προσευχή!

Ο εχθρός μας κάνει τα πάντα για να μας απομακρύνει από την νοερά προσευχή. Μας συμβουλεύει δόλια: "Τι ανοησία να επαναλαμβάνει κανείς όλο το ίδιο πράγμα, και μάλιστα όταν ούτε η καρδιά ούτε ο νους συμμετέχουν στην προσευχή αυτή! Καλύτερα είναι να την αντικαταστήσει κανείς με κάποια άλλη"!

Μη τον ακούτε, λέει ψέμματα. Συνεχίσατε τον αγώνα σας, να λέτε την "ευχή". Και δεν θα μείνει άκαρπη. Όλοι οι άγιοι, δεν άφησαν ποτέ την ευχή αυτή. Τους ήταν τόσο ποθητή, ώστε δε θα την άλλαζαν με τίποτε!.
Η "ευχή" μας φέρνει κοντά στο Χριστό. Διώχνετε κάθε λογισμό από το κεφάλι σας και την καρδιά σας με την "ευχή". Λέτε την "ευχή" έστω και μόνο με το στόμα, και ο Κύριος δεν θα σας αφήσει !
(Στάρετς Βαρσανούφιος, εκδ. Ι. Μ. Νικοπόλεως)
πηγή

Η Διαθήκη του Οσίου Γαβριήλ των Επτά Λιμνών (+1915), στα Πνευματικά του Παιδιά



Η εικόνα ίσως περιέχει: 1 άτομο

Ίσως πεθάνω σύντομα. Και για κληρονομιά σας αφήνω μεγάλα κι ανεξάντλητα πλούτη. Υπάρχει πλούτος για όλους, αρκεί να κάνουν σωστή χρήση του με πίστη, να μην αμφιβάλλουν. Όποιος είναι αρκετά συνετός για να χρησιμοποιήσει την κληρονομιά αυτή, θα ζήσει χωρίς στερήσεις.
Πρώτο : Όταν νιώθει κανείς το βάρος της αμαρτίας και δε βρίσκει διέξοδο, να κλειστεί στο κελλί του και να διαβάσει τον παρακλητικό κανόνα και τους χαιρετισμούς στο γλυκύτατο Ιησού Χριστό. Τα δάκρυα του θα του είναι παρηγοριά και λύτρωση.
Δεύτερο : Όταν βρίσκεται μέσα σε κάθε είδους δυστυχίες, να διαβάσει τον παρακλητικό κανόνα της Παναγίας, "Πολλοίς συνεχόμενος πειρασμοίς.. ". Όλα τα προβλήματα θα εξαφανιστούν, προς όνειδος εκείνων που τον κυνηγούσαν.
Τρίτο : Όταν κάποιος επιδιώκει το φωτισμό της ψυχής του, να διαβάσει με προσοχή το 17ο κάθισμα του ψαλτηρίου. Τα μάτια της ψυχής του θ' ανοίξουν. Θ' ακολουθήσει η κατανόηση του κειμένου. Μέσα του θα θελήσει να καθαρίζει τη συνείδηση του συχνότερα στην εξομολόγηση και να κοινωνεί το Τίμιο Σώμα και Αίμα του Χριστού.
Θ' αποκτήσει την αρετή της αγάπης και δε θα περιφρονεί τους άλλους, αλλά θα υποφέρει μαζί τους και θα προσεύχεται για αυτούς.
Μετά θα εμφανιστεί ο φόβος του Θεού. Έτσι τα μάτια της ψυχής θα βλέπουν όλα όσα έκανε για μας ο Σωτήρας, πόσο υπόφερε για μας, πόσο μας αγάπησε.
Μετά θα αναπτυχθεί μέσα του αγάπη γι' Αυτόν, με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος που μας οδηγεί στους ασκητικούς αγώνες και μας διδάσκει πως να εκπληρώσουμε το θέλημά Του και να υπομένουμε.
Με την υπομονή μας θα νιώσουμε την έλευση της βασιλείας του Θεού, θα συμβασιλεύσουμε με τον Κύριο μας, θα γίνουμε άγιοι.
Δε θα βλέπουμε τον κόσμο αυτό όπως φαίνεται σήμερα. Δε θα κρίνουμε κανένα, μόνο ο Ιησούς Χριστός κρίνει. Θα βλέπουμε την ανομία και την αμαρτία στον κόσμο, αλλά μόνο μέσα από τα μάτια του Χριστού, θα έχουμε την αλήθεια τη δική Του μόνο.
Ανομία! Την βλέπουμε, μα δεν την παρατηρούμε. Ο κόσμος αυτός με όλες του τις απάτες θα παρέλθει χωρίς γυρισμό, γιατί είναι ψεύτικος. Η αλήθεια του Χριστού θα βασιλεύσει στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.
(Γέροντας Γαβριήλ ο αναχωρητής, Πέτρου Μπότση, Αθήνα)

Πνευματικές οδηγίες του οσίου Στάρετς Ανατόλιου



Η εικόνα ίσως περιέχει: 1 άτομο, καπέλο

Πνευματικές οδηγίες του οσίου Στάρετς Ανατόλιου του Α' της Όπτινα (+25 Ιαν. 1894).
Κράτα με όλη σου την δύναμη την "ευχή του Ιησού" (δηλ. το "Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησον με"). Αυτή είναι η ζωή μας, η ωραιότητά μας, η χαρά μας, η παρηγοριά μας.
Θα δυσκολευθείς στην αρχή, αλλά στο τέλος θα πανηγυρίζεις. Η ευχή αυτή σκορπίζει μεγάλη γλυκύτητα στην καρδιά. Ειρηνεύει το πνεύμα. Κάνει διαυγή τη σκέψη.
Φοβάσαι μη πέσεις σε πλάνη, ασκώντας την προσευχή; Άκουσε. Να αρχίζεις με ταπείνωση, να προχωρείς με ταπείνωση και να τελειώνεις με ταπείνωση. Αυτός είναι ο πιο ασφαλής δρόμος.
(Όσιος Αμβρόσιος της Όπτινα, εκδ. Ι. Μ. Παρακλήτου)

O Θεoς φροντιζει για μας



ΑΚΟΥΣΑΤΕ, ἀγαπητοί μου, τὸ ἱερὸ καὶ ἅγιο εὐαγγέλιο. Τί εἶνε τὸ Εὐαγγέλιο; Εἶνε ἕνα βιβλίο· εἶνε τὸ ὡραιότερο βιβλίο ποὺ ὑπάρχει στὸν κόσμο.
Ἐὰν ὅλοι μας, μικροὶ καὶ μεγά­λοι, ἄντρες καὶ γυναῖκες, ἐγγράμματοι καὶ ἀ­γράμματοι, ἐπιστήμονες καὶ ἐργάτες, ὅλοι ἐν γένει, ἐφαρμόζαμε ὅσα λέει τὸ Εὐαγγέλιο, αὐτὴ ἡ γῆ θὰ ἦταν παράδεισος· ἐνῷ τώρα, ποὺ παραβαίνουμε ὅλοι τὶς ἐντολὲς τοῦ Κυ­ρίου, ἡ γῆ, ὁ πλανήτης αὐτός, κινδυνεύει νὰ γίνῃ κόλασις.


* * *


Τί λέει τὸ εὐαγγέλιο σήμερα; Διηγεῖται ἕνα ἀπὸ τὰ θαύματα, τὰ μεγάλα καὶ ἀναρίθμητα θαύματα, ποὺ ἔ­κανε ὁ Χριστὸς στὸν κόσμο αὐτόν. Μετρᾷς τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ; μετρᾷς τὰ φύλλα τῶν δέντρων; μετρᾷς τὶς στα­γόνες τῶν ὠκεανῶν; Ἄλλο τόσο μπορεῖς νὰ μετρήσῃς τὰ θαύματα, ποὺ ἔκανε, κάνει καὶ θὰ κάνῃ μέχρι συν­τελείας τῶν αἰώνων ὁ Κύ­ριος ἡμῶν ᾿Ιησοῦς Χριστός.
Ποιό τὸ θαῦμα; Ὅταν κάποτε ὁ Χριστός μας κουράστηκε ―διότι ἦ­ταν καὶ τέλειος ἄν­θρωπος καὶ ἔφερε ὅλα τὰ γνωρίσματα τῆς ἀν­­­θρω­πίνης φύσεως πλὴν τῆς ἁμαρτίας―, αἰ­σθάνθηκε τὴν ἀνάγκη ἀναπαύσεως. Βγῆκε λοι­πὸν στὴν ἔρημο γιὰ ν᾿ ἀναπαυθῇ λίγο ἀπὸ τοὺς κό­πους καὶ τοὺς μόχθους τῆς ἐπιγείου ζωῆς. Αὐτὸ τὸ πληροφορήθηκε ὁ κόσμος, ὁ ὁποῖος τὸν ζητοῦσε. Καί, παρὰ τὴν ἀπόστασι, βά­δισαν χιλιόμετρα καὶ πῆγαν νὰ τὸν βροῦν. Τὸν βρῆκαν πράγματι. Καὶ ὁ Χριστός, ὅταν τοὺς εἶδε ἐκεῖ στὴν ἔρημο, τοὺς σπλαχνίστη­κε καὶ θεράπευσε ὅλους τοὺς ἀρρώστους ποὺ τοῦ εἶχαν φέρει.
Καὶ μετά; Ἄρχισε νὰ τοὺς δι­δάσκῃ. Ἦ­ταν τόσο γλυκειὰ ἡ διδασκα­λία του, ὥστε οἱ ὧ­ρες περνοῦσαν κι αὐτοὶ δὲν χόρταιναν νὰ ἀ­κοῦ­νε. Ἔγινε μεσημέρι, πέρασε τὸ μεσημέ­ρι, κόν­­­τευε νὰ βασιλέψῃ ὁ ἥλιος, κ’ ἐκεῖνοι ἄ­κουγαν τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ. Οἱ μαθηταὶ πλησίασαν τὸν Κύριο καὶ τοῦ εἶπαν· Ὁ τόπος εἶνε ἔρημος καὶ ἡ ὥρα πέρασε κιόλας· ἀπόλυσε τὸν κόσμο, νὰ πᾶνε νὰ ψωνίσουν κάτι γιὰ φαγητό. Ὁ Χριστὸς ὅμως φρόντισε καὶ ἐξ­ασφάλισε ὁ ἴδιος φαγητὸ γιὰ ὅλους αὐ­τούς. Τί ἔκανε; Πῆ­ρε στὰ ἅγια χέρια του πέντε ψωμιὰ καὶ δυὸ ψά­ρια, ποὺ βρέθηκαν ἐκεῖ, προσευχήθηκε, τὰ εὐλόγησε, καὶ μετὰ τὰ ἔδωσε στοὺς μαθητάς, καὶ οἱ μαθηταὶ στὸν κόσμο. Καὶ ἔφαγαν καὶ χόρτασαν, κατὰ θαυμαστὸ τρό­πο, ὅλοι αὐτοί, πέντε χιλιάδες ἄντρες – ἐ­κτὸς ἀπὸ τὶς γυναῖκες καὶ τὰ παιδιά, ποὺ κατ’ ἀναλογία θὰ ἦταν διπλάσιες καὶ τριπλάσιες. Μιὰ ὁλόκληρη πό­λις ἐτράφη μὲ τὰ πέντε ψωμιὰ καὶ τὰ δύο ψά­ρια!
Ἔτσι ἔδειξε τὴν ἀγάπη του ὁ Χριστός.
* * *
Αὐτὴ τὴν ἀγάπη ὁ Κύριος τὴ δείχνει μέχρι σήμερα. Ἀλλὰ ἐμεῖς δυστυχῶς δὲν ἔχουμε μάτια νὰ τὴ δοῦμε καὶ αὐτιὰ ν᾿ ἀ­κούσουμε τὰ θεϊκά του λόγια. Ὁ Χριστὸς μᾶς ἀγαπᾷ καὶ φρον­τίζει γιὰ μᾶς. Ὁ Χριστὸς ἔ­χει ὅ­λο τὸ ἐν­δι­αφέρον του στραμμένο στὸν ἄν­θρω­πο, ποὺ εἶ­νε τὸ ἀριστούρ­γη­μα τῆς θεί­ας δημιουργίας. Μυριάδες εἶνε τὰ ἔργα τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τῆς γῆς, ἀλλὰ ὁ ἄνθρωπος εἶνε τὸ ἄριστο δημιούργημα.
Τοῦ ἔδωσε – καὶ τί δὲν τοῦ ἔ­δωσε! μάτια, γιὰ νὰ βλέπῃ· αὐτιά, γιὰ ν᾿ ἀ­κούῃ· γλῶσσα, γιὰ νὰ μιλάῃ· χέρια, γιὰ νὰ ἐρ­γάζεται· πόδια, γιὰ νὰ τρέχῃ· μυαλὸ γιὰ νὰ σκέ­πτεται, νὰ συλλογίζεται καὶ νὰ κρίνῃ· τὸν προίκισε μὲ κάθε χάρισμα. Καὶ ἐπειδὴ προνοεῖ γιὰ τὶς ἀνάγκες του, τοῦ ἔδωσε ἀκόμα ὅ­λα τ᾿ ἀγαθὰ τῆς γῆς· τοῦ ἔδωσε νερὸ καθαρὸ καὶ κρυστάλλινο, νὰ πίνῃ καὶ νὰ καθαρίζεται· τοῦ ἔδωσε ἀέρα, ν᾿ ἀναπνέῃ· τοῦ ἔδωσε ἀκό­μη φῶς δωρεάν· ὁ ἥλιος εἶνε μιὰ μεγάλη Δ.Ε.Η.. Χθὲς ἦρθε στὴ μητρόπολι μιὰ φτωχιὰ γυναίκα καὶ ἔκλαιγε. —Γιατί κλαῖς; τὴ ρωτάω. —Μοῦ κόψανε τὸ ῥεῦ­μα, λέει· ἡ Δ.Ε.Η. μοῦ ᾿κοψε τὸ φῶς, κ’ εἶμαι στὸ σκοτάδι… Ἀλλὰ ὁ ἥλιος φωτίζει ὅλους. Ὁ Θεὸς «τὸν ἥλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους» (Ματθ. 5,45). Ἑκατομμύρια – δισεκατομμύρια κιλοβὰτ παράγει ὁ ἥλιος καὶ τὰ παρέχει δωρεάν! Δωρεὰν ὁ ἥλιος, δωρεὰν ὁ ἀέρας, δωρεὰν τὸ νερό, ὅλα δωρεάν. Ὁ Θεὸς δὲ μᾶς ἔῤῥριξε πάνω σ᾿ ἕνα γυμνὸ πλανήτη, ὅπως εἶνε ἡ  σελήνη. Αὐτοὶ ποὺ πῆγαν στὸ φεγγάρι δὲ βρῆκαν ἐκεῖ οὔτε νερό, οὔτε ἀέρα, οὔτε δέντρα, οὔτε ζῷα. Ἔρημο, παν­τέ­ρη­μο τὸ τοπίο, ξεραΰλα παν­τοῦ. Κι ὁ ἀστροναύτης ποὺ ἐπῆγε ἐκεῖ εἶπε· —Θεέ μου, πότε νὰ κατεβῶ στὴ γῆ, ν᾿ ἀνοίξω τὴν κάνουλα τοῦ σπιτιοῦ μου, νὰ πιῶ νερὸ νὰ δροσιστῶ!…
Ὅλα μᾶς τὰ ᾿δωσε ὁ Θεός. Δυστυχῶς ὅ­μως ὁ ἄνθρωπος εἶνε ἀχάριστος. Στὰ παλιὰ τὰ χρόνια οἱ ἄνθρωποι εἶχαν αἴσθημα εὐγνωμοσύνης πρὸς τὸν Θεό. Δὲν κάθονταν στὸ τραπέζι νὰ φᾶνε, ἐὰν δὲν ἔκαναν τὴν προσ­ευχή τους· καὶ δὲ σηκώνονταν ἀπὸ τὸ τρα­πέζι, ἐὰν δὲν δόξαζαν καὶ δὲν εὐχαριστοῦσαν τὸ Θεό. Εἶχαν πάντα στὰ χείλη τὸ εὐχαριστῶ. Τώρα; Τώρα κλάψτε, κλάψτε… Πῶς μᾶς ἀνέ­χεται ὁ Θεός! πῶς δὲν πέφτουν πάνω μας τὰ ἄστρα, πῶς τὰ ποτάμια δὲν πλημμυρίζουν νὰ φτάσουν μέχρι πάνω στὶς κορυφὲς τῶν ὀρέ­ων, πῶς ἡ γῆ δὲν σείεται ἐκ θεμελίων, πῶς δὲν ἀνοίγει χάσματα νὰ μᾶς καταπιῇ!… Δόξα τῇ μακροθυμίᾳ σου, Κύριε. Μεγάλη ἀχαριστία! Τὴ μπου­κιὰ ἔχουμε στὸ στόμα, καὶ τὸ Χριστὸ βλαστημᾶμε. Ἀγνωμοσύνη. Στὰ παλιὰ τὰ χρόνια οἱ εὐσεβεῖς ἄνθρωποι προτοῦ νὰ πιοῦν ἕνα ποτήρι νερὸ ἔκαναν τὸ σταυρό τους, εὐχαριστοῦσαν τὸ Θεό· ἢ πήγαιναν στὴν πηγὴ νὰ πιοῦν νερό, καὶ προτοῦ νὰ πιοῦν τὸ σταύρωναν. Ποιός τὸ κάνει σήμερα; Δὲν ἐκτιμοῦμε τὰ δῶρα τοῦ Θεοῦ. Πρέπει νὰ τὰ στερηθοῦμε γιὰ νὰ τὰ ἐκτιμήσουμε.
Λέει ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, ποὺ περι­ώδευσε ἀπ’ ἄκρου εἰς ἄκρον τὴν πατρίδα μας, ὅτι θὰ ἔρθουν χρόνια φοβερά, χρόνια κα­τηραμένα, καὶ θὰ μᾶς βροῦν μεγάλες τιμωρίες γιὰ τὰ φοβερὰ ἐγκλήματά μας. Πολλὰ πράγματα θὰ γίνουν στὸν κόσμο. Μεταξὺ τῶν ἄλλων θὰ στερέψουν οἱ πηγές. Ἕνα ποτήρι νερὸ θά ᾿χῃ μιὰ λίρα! τὸ εἶπε ὁ Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός. Καὶ ἔρχεται ἡ ὥρα αὐτή· στερεύουν τὰ ποτάμια. Τὰ στέρεψε ὁ Θεὸς γιὰ τὴν ἀχαριστία τῶν ἀνθρώπων. Λέει ἐπίσης, ὅτι καὶ τὸ ἀλεύρι καὶ τὸ ψωμὶ θὰ λιγοστέψουν «Μιὰ φούχτα ἀλεύρι, μιὰ χούφτα χρυσάφι», εἶπε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς. Ἐκεῖ θὰ καταλήξουμε. Γιατί; Διότι φύγαμε ἀπὸ τὸ Θεό· φύγαμε ἀπὸ τὶς ἐντολές του, φύγαμε ἀπὸ τὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ.
Δέκα χιλιάδες χωριὰ ἔχει ἡ πατρίδα μας. Δῶστε μου, ἀγαπητοί μου, δῶστε μου ἕνα χωριό, ποὺ ὅλοι οἱ κάτοικοι, γυναῖκες καὶ ἄν­τρες, νὰ ἐφαρμόζουν τὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο· δῶ­σ­τε μου ἕνα χωριό, στὸ ὁποῖο νὰ μὴν ὑ­πάρχῃ ἔγκλημα καὶ ἀτιμία καὶ ἐκμετάλλευσις, καὶ τὸ χωριὸ αὐτὸ θὰ εἶνε παράδεισος, καὶ ἂς εἶνε φτωχό, καὶ ἂς μὴν ἔχῃ τηλεοράσεις, καὶ ἂς μὴν ἔχῃ ἄλλα μέσα ἐπικοινωνίας, ῥαδιόφωνα, τηλέφωνα καὶ ῥαδιοφωνικοὺς σταθμούς. Ὅ­ποιος εἶνε κοντὰ στὸ Χριστὸ εἶνε πλούσιος, καὶ ὅποιος εἶνε μακριὰ ἀπὸ τὸ Χριστὸ εἶνε φτωχὸς καὶ πάμπτωχος. Κοντὰ στὸ Χριστὸ παράδεισος εἶνε, μακριὰ ἀπ᾿ τὸ Χριστό κόλασις εἶνε.
Τὰ πιστεύετε αὐτά; Ἐὰν τὰ πιστεύετε, τότε θὰ εἶστε πρόθυμοι νὰ ἐκκλησιάζεσθε. Εἴδατε τί ἔκαναν οἱ ἄνθρωποι τοῦ σημερινοῦ εὐαγγελίου; Βάδισαν χιλιόμετρα γιὰ νὰ πᾶνε νὰ βροῦν τὸ Χριστό. Ἀλλὰ ἐσεῖς δὲν χρειάζεται νὰ βαδίσετε χιλιόμετρα. Ὁ Χριστὸς εἶνε ἐδῶ, κοντά σας, ἀνάμεσα στὰ σπίτια σας. Ὁ ναὸς βρίσκεται δίπλα σας. Ἐδῶ τελεῖται τὸ μυστή­ριο τῶν μυστηρίων, ἡ θεία λειτουργία. Ἐδῶ βρίσκεται ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς καὶ μᾶς καλεῖ νὰ κοινωνήσουμε τῶν ἀχράντων μυστηρίων.

* * *


Ὦ Θεέ μου, δῶσε φωτισμὸ σὲ ὅλους μας. Σκέπασε τὴν πατρίδα μας τὴν Ἑλ­λάδα. Εἴμεθα ἐδῶ στὰ σύνορα· λίγα χιλιόμετρα μᾶς χωρίζουν ἀπὸ τὸ κράτος τῶν Σκοπί­ων. Τί θὰ μᾶς προστατεύσῃ καὶ θὰ μᾶς ἀσφαλίσῃ; Σὲ παρακαλοῦμε, ἀξίωσέ μας νὰ ἐκτελοῦμε ὅλοι, μικροὶ καὶ μεγάλοι, ἄντρες καὶ γυναῖκες, διδά­σκαλοι καὶ μαθηταί, ἀξιωματικοὶ καὶ στρατι­ῶται, ὅλοι ἐν γένει, τὸ ἅγιο θέλημά σου. Δός μας μιὰ Ἑλλάδα, ποὺ ὅλος ὁ λαός της νὰ ἐ­φαρμόζῃ τὸ Εὐαγγέλιο· μιὰ Ἑλλάδα, στὴν ὁ­ποία νὰ μὴν ὑπάρχῃ διαζύγιο, νὰ μὴν ὑπάρ­χουν ἀντρόγυνα χωρισμένα· μιὰ Ἑλλάδα ποὺ τὰ παιδιὰ νὰ ἀκοῦνε τοὺς γονεῖς· μιὰ Ἑλλάδα ποὺ νὰ μὴν ὑπάρχῃ μοιχεία καὶ πορνεία· μιὰ Ἑλλάδα, ἡ ὁποία νὰ ἔχῃ τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ. Καὶ τότε ἡ πατρίδα μας θὰ εἶνε μεγάλη καὶ ἰσχυρά, πρὸς δόξαν τοῦ Κυ­ρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ· ὅν, παῖδες Ἑλλή­νων, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας· ἀμήν.


† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
(Στὸ τέλος τῆς ὁμιλίας ὁ π. Αὐγουστῖνος λέει λίγα λόγια γιὰ τὸν ἱερέα, τὸν π. Συμεών Πανόπουλο], ποὺ συμπληρώνει 25 χρόνια (1992-25=1967), καὶ εἶνε πολύτεκνος τοῦ χωριοῦ, καὶ τὸν τιμᾷ μὲ τὸ ὀφφίκιον τοῦ οἰκονόμου. Στὴ συνέχεια λέει τὰ ἑξῆς λόγια).

  • Ἀπὸ τὴ μητρόπολι φέραμε χάριν τῶν κατοίκων Εὐαγγέλια γιὰ ὅλους. Περὶ Εὐαγγελίου δὲν σᾶς ὡμίλησα πρίν; Τὸ εὐαγγέλιο εἶνε τὸ πᾶν. Ἐφαρμόσαμε τὸ Εὐαγγέλιο; ἡ Ἑλλὰς θὰ εἶνε μία εὐτυχεστάτη χώρα τοῦ κόσμου· δὲν ἐφαρμόσαμε τὸ Εὐαγγέλιο; «οὐαὶ ἡμῖν». Λοιπὸν τὸ Εὐαγγέλιο, ποὺ δὲν τὸ διαβάζουμε δυστυχῶς – στὰ παλιὰ τὰ χρόνια τὸ εὐαγγέλιο διαβάζανε οἱ Χριστιανοὶ πρωΐ – μεσημέρι – βράδυ. Λοιπὸν θὰ σᾶς δώσω 30 Εὐαγγέλια, καὶ ἂν χρειαστῇ περισσότερα. Θὰ μοιράσῃς σὲ κάθε οἰκογένεια· αὔριο θὰ σᾶς δώσω σὲ κάθε οἰκογένεια. Ἐπὶ τῇ ἐπισκέψει τοῦ ἐπισκόπου καὶ τῇ τιμῇ, τὴν ὁποῖα σοῦ κάναμε, θὰ μοιράσῃς στοὺς Χριστιανούς σου ὅλους, στὶς οἰκογένειες, ἀπὸ ἕνα Εὐαγγέλιο. Καὶ μόνον ἂν ὑπάρχουν ἄθεοι καὶ ἄπιστοι, σ᾿ αὐτοὺς δὲν θὰ δώσῃς Εὐαγγέλιο. Δὲν πιστεύω στὸ χωριό, στὸ μικρὸ ἐδῶ, τὸ ἡρωϊκὸ χωριό, νὰ ὑπάρχουν ἄπιστοι καὶ ἄθεοι. Ἐπίσης στὰ κορίτσια ἐδῶ, στὶς κατηχήτριες.
  • Ὅλοι μαζί, μιὰ ψυχή, ἕνας λαός, ἕνας λαός!… ἡνωμένος μέχρι τελευταίας ἀναπνοῆς, μέχρι θανάτου, ἐμεῖς ποὺ ὑπηρετήσαμε τὴν πατρίδα στὰς σκληρὰς ἡμέρας πολέμου, ἐμεῖς ποὺ περιωδεύσαμε τὰ μέρη αὐτὰ σὲ ἡμέρες ὀδυνῶν καὶ μεγάλων συμφορῶν, ἐμεῖς πιστεύουμε ἀκραδάντως, ὅτι ἐδῶ ἡ Μακεδονία μας, ἡ Μακεδονία μας θὰ παραμείνῃ ἑλληνική]· ἦτο, εἶνε καὶ θὰ μείνῃ πάντα ἑλληνική, πρὸς δόξαν τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ· ἀμήν.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(Ομιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου στον ιερό ναὸ του Ἁγίου Νικολάου Κρατεροῦ – Φλωρίνης 9-8-1992)

www.augoustinos-kantiotis.gr 
Πηγή εἰκόνας: Ἱ. Ἡσ. Ἀνάστασις Χριστοῦ-Ἐμμαούς, Ἅγ. Βασίλειος Λαγκαδᾶ.

Τί εἶναι ἡ κατάθλιψη-Ἡ ἀγάπη πρός τόν «κόσμο» (κοσμικό φρόνημα) ὁδηγεῖ στήν θλίψη καί τήν Κατάθλιψη


  

 ΤΑ ΠΑΘΗ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΟΝΤΑΙ

 
Β1) ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ


Ἡ ἀγάπη πρός τόν «κόσμο» (κοσμικό φρόνημα) ὁδηγεῖ στήν θλίψη καί τήν Κατάθλιψη

Ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ ὁ Σύρος ταυτίζει τόν κόσμο μέ τά πάθη. Νά τί μᾶς διδάσκει: «Ὅταν θέλουμε νά ὀνομάσουμε ὅλα τά πάθη μαζί, τά λέμε «κόσμο». Καί ὅταν θέλουμε νά ξεχωρίσουμε καί νά δώσουμε στό καθένα τό ὄνομά του, τά ὀνομάζουμε «πάθη». Καί τά πάθη, καθώς διαδέχονται τό ἕνα τό ἄλλο, σχηματίζουν τόν δρόμο τοῦ κόσμου, καί ὅπου τελειώνουν τά πάθη, ἐκεῖ παύει νά ὑπάρχει ὁ δρόμος τοῦ κόσμου... Ὅπου πάψει ἡ ἐνέργεια τῶν παθῶν, ἐκεῖ πεθαίνει μαζί τους καί ὁ κόσμος.
Εἶπε κάποιος σοφός γιά τούς ἁγίους ὅτι, ὅταν ζοῦσαν, ἦταν ἤδη πεθαμένοι, διότι, ἐνῶ ζοῦσαν μέ τό σῶμα τους, δέν ζοῦσαν ζωή σαρκική. Καί σύ πρόσεξε νά δεῖς ποιά πάθη ζοῦνε μέσα σου, γιά νά καταλάβεις πόσο ἀνήκεις στόν κόσμο καί ἐξ αἰτίας ποιῶν παθῶν εἶσαι δεμένος μαζί του καί ἀπό ποιά ἐλευθερώθηκες... Μέ δύο λόγια, κόσμος εἶναι ἡ ἐμπαθής ζωή καί τό σαρκικό φρόνημα. Ὅποιος ἀπαλλαγεῖ ἀπό τά πάθη του, ἔχει ἐξέλθει ἀπό τόν κόσμο»40. (132)
Ὁ χριστιανός καλεῖται νά ἐξέλθει τοῦ κόσμου δηλ. νά ἐλευθερωθεῖ ἀπό τά πάθη του. Ὅποιος θέλει νά εἶναι φίλος τοῦ κόσμου «ἐχθρός τοῦ Θεοῦ καθίσταται»41...ἀλλά καί τοῦ ἑαυτοῦ του. Ζεῖ ὑποδουλωμένος σέ μία ἀβάσταχτη θλίψη...
Ὅσο δέν θέλει νά μετανοήσει, νά «ἐξέλθει τοῦ κόσμου»42 καί νά ἀγαπήσει τόν Θεό, παραμένει δεμένος μέ τά «ἀγαπώμενα δεσμά τῶν παθῶν». Τό συμπέρασμα βγαίνει ἀβίαστα:



Ἡ ὑποταγή στά πάθη ὁδηγεῖ στήν λύπη καί κατάθλιψη

Ἡ ἀμέλεια, ἡ ραθυμία, ἡ τεμπελιά, ἡ λήθη τοῦ Θεοῦ καθώς καί ἡ ἄγνοια ὁδηγοῦν στήν διαμόρφωση τῶν διαφόρων παθῶν μέσα μας. Τά πάθη, ὅταν ἐνεργοῦν, ἔχουν σάν ἀποτέλεσμα τήν λύπη καί τήν κατάθλιψη.
Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ζεῖ σύμφωνα μέ τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, μέσα στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία (ἐννοεῖται ὅτι εἶναι βαπτισμένος) μέ ἀληθινή μετάνοια, τότε ἔχει ἐνεργό τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος. Ἔχει φανερό τότε τόν καρπό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού εἶναι «ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, ἀγαθωσύνη, πίστις, πραότης, ἐγκράτεια»43. Ὅταν ἡ Χάρη ἀπουσιάζει ἤ εἶναι ἀπενεργοποιημένη λόγῳ τῶν παθῶν, τότε πράγματι ἀπουσιάζουν τά ἀνωτέρω χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ὁ ἄνθρωπος ἔχει τά ἀντίθετα ἀπό αὐτά δηλ. μίσος, λύπη, ταραχή, ἄγχος, ἀνυπομονησία, κακότητα, ἀπιστία, θυμό, ἀκρασία. Τά πάθη λειτουργοῦν ὡς ἑξῆς:
1. «Αἰχμαλωτίζουν καὶ ὑποδουλώνουν τὸν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος χάνει τὴν ἐλευθερία του καὶ γίνεται δοῦλος τους.
2.    Ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου ἀσθενεῖ. Δὲν αἰσθάνεται τὰ πνευματικά του χαρίσματα οὔτε μπορεῖ νὰ τὰ ἐπιθυμήση. Βέβαια, "δὲν εἶναι δυνατὸν ὅλοι νὰ φθάσουν στὴν ἀπάθεια", μποροῦν ὅμως ὅλοι νὰ σωθοῦν, ὅλοι νὰ συμφιλιωθοῦν μὲ τὸν Θεὸ" (Κλΐμαξ. ΚΣΤ, παρ. νδ),
3.    Τὰ πάθη στέκονται σὰν διάφραγμα καὶ μεσότοιχος μπροστὰ στήν Βαπτισματική Θεία Χάρη καί τίς δοσμένες ἀπό τόν Θεό ἀρετὲς τῆς ψυχῆς. Ἄν δὲν γκρεμιστοῦν αὐτὰ τὰ τείχη μὲ τήν μετάνοια καί τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν, δὲν μποροῦν νὰ φανοῦν τὰ πνευματικὰ χαρίσματα πού βρίσκονται πίσω ἀπὸ αὐτά.
Ὅπως δὲν μπορεῖ κανεὶς νὰ βλέπη τὸν ἥλιο ὅταν ὑπάρχει ὀμίχλη, ἔτσι δὲν μπορεῖ νὰ δεῖ καὶ τὸ κάλλος τῆς ψυχῆς ὅταν αὐτὸ καλύπτεται ἀπὸ τὴν ὁμίχλη τῶν παθῶν.
Τὰ πάθη εἶναι σὰν κάποια σκληρὴ οὐσία πού ἐμποδίζει νὰ λειτουργήσουν τὰ διάφορα πνευματικὰ χαρίσματα στὸν ἄνθρωπο. Ἔτσι, ὁ ἄνθρωπος βρίσκεται συνέχεια μέσα στὸ σκοτάδι, στήν θλίψη, στήν κατάθλιψη καὶ δὲν μπορεῖ νὰ βγεῖ στὴν χώρα τῆς ζωῆς, τῆς χαρᾶς καὶ τοῦ φωτός.
Ἕνας φιλάργυρος π.χ. δὲν γνωρίζει τὴν χαρὰ τῆς ἐλεημοσύνης οὔτε ὁ φιλοκόσμος τὴν χάρη τῶν δακρύων καὶ τοῦ πένθους.
Ὅλοι αὐτοὶ βρίσκονται σὰν σὲ μία νυκτομαχία καὶ ψηλαφοῦν τὸ σκότος. Διότι τὸ φῶς ἀνήκει στοὺς ἀγαθοὺς καὶ σ' ἐκείνους πού ἔχουν καθαρίσει τὴν ψυχή τους ἀπὸ τὰ πάθη.
4. Τελικά τὰ πάθη μᾶς διώχνουν ἀπὸ τὸ φῶς καὶ τὴν ζωή. Καὶ, ἐπειδὴ τὸ φῶς καὶ ἡ ζωὴ εἶναι ὁ Χριστός, τὰ πάθη μᾶς διώχνουν ἀπὸ τὸν Θεό, πού εἶναι ἡ Ζωή, καὶ μᾶς ὁδηγοῦν στὸν θάνατο44.

Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης 


O στάρετς Σέργιος, και η κοσμική ”ψυχιατρική” (σύντομος σχολιασμός).


Εἴχαμε δημοσιεύσει τή θέση τῶν συγχρόνων Γερόντων Παϊσίου καί Πορφυρίου πάνω στό θέμα: ψυχίατρος ἤ Πνευματικός. Ἕνας ἀκόμη σύγχρονος Στάρετς, ὁ Στάρετς Σέργιος συμφωνεῖ μέ τά λεγόμενά τους.
«Στη βάση των ψυχικών ασθενειών», παρατηρεῖ ὁ Στάρετς Σέργιος «βρίσκεται η υπερηφάνεια. Θεμέλιο των ψυχικών ασθενειών είναι η θεώρηση του εαυτού μας ως κέντρου των πραγμάτων. Όλοι οι ψυχικά ασθενείς έχουν ως κέντρο τον εαυτό τους».Ἐδῶ ὁ Γέροντας ταυτίζεται πλήρως μέ τόν Γέροντα Πορφύριο πού ὁμιλεῖ γιά τόν ἐγωισμό ὡς αἰτία τῆς Κατάθλιψης.

Καί συνεχίζει: «Αυτό, βεβαίως, δεν σημαίνει ότι οι ίδιοι είναι υπεύθυνοι για την ασθένειά τους. Η υπερηφάνεια, όπως και τα άλλα πάθη, έχουν στο άτομο ποικίλες προελεύσεις: την προσωπική βούληση, αλλά και την κληρονομικότητα, το οικογενειακό περιβάλλον, την κοινωνία, τις προσωπικές σχέσεις και την ιστορία του καθενός.Κάθε πνευματικός πατέρας πρέπει να είναι ταυτόχρονα και ψυχίατρος. Κάθε ψυχική ασθένεια έχει στην βάση της πνευματικά προβλήματα». Καί ἐδῶ ὁ Γέροντας Σέργιος ταυτίζεται μέ τόν Γέροντα Πορφύριο πού διδάσκει ὅτι πίσω ἀπό τά λεγόμενα «ψυχολογικά» κρύβονται πνευματικά προβλήματα καί δαιμόνια.
«Η πνευματικότητα» παρατηρεῖ ἐπίσης ὁ Στάρετς Σέργιος «καλύπτει και περιλαμβάνει τα πάντα. Επομένως, μια πνευματική πράξη μπορεί να θεραπεύσει». Ἐδῶ ὁ Στάρετς ἀπαντᾶ σ’ αὐτούς πού λένε ὅτι (τάχα) χρειάζεται Πνευματικός γιά τά πνευματικά καί ψυχολόγος-ψυχίατρος γιά τά ψυχολογικά προβλήματα. Ὅλα εἶναι πνευματικά προβλήματα καί χρήζουν τήν Θεία Χάρη γιά νά θεραπευθοῦν.
«Ο ψυχίατρος που δεν είναι πνευματικός άνθρωπος» σημειώνει εὔστοχα ὁ Γέροντας Σέργιος «μπορεί να ανακουφίσει τον ασθενή, να τον βοηθήσει να ξαναβρεί τον εαυτό του, να βελτιώσει τις σχέσεις του με τους άλλους. Αλλά κατά βάθος τον αφήνει άδειο, γιατί δεν του λέει πώς να βρει ένα νόημα στην ύπαρξή του. Κάτι που αντιθέτως κάνει ο πνευματικός πατέρας». Νά ἡ τεράστια διαφορά προσφορᾶς τῶν μέν ἀπό τούς δέ. Ἡ ἔλλειψη νοήματος ζωῆς εἶναι τό μεγαλύτερο πρόβλημα στόν σημερινό σύγχρονο «πολιτισμένο» ἄνθρωπο. Ἡ θεραπεία ἐπίσης ἀπό τούς ψυχιάτρους δέν γίνεται στό βάθος ἀλλά στήν ἐπιφάνεια τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης· εἶναι μία θεραπεία κυρίως στήν συμπεριφορά καί ὄχι στό εἶναι, στήν οὐσία τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς. Οἱ ψυχίατροι καί οἱ ψυχολόγοι ἀγνοοῦν τήν ἀνθρώπινη ψυχή καί ἐν πολλοῖς ἀρνοῦνται τήν ὕπαρξή της. «Αντίθετα με ό,τι ισχυρίζεται ο Φρόυντ» ὑπογραμμίζει ὁ Στάρετς «η βάση των ψυχικών ασθενειών δεν είναι η σεξουαλικότητα, αλλά η υπερηφάνεια». Ἡ νόσος τοῦ διαβόλου εἶναι αὐτή πού ἀρρωσταίνει καί τήν ἀνθρώπινη ὕπαρξη.

 Ὅσο ὁ ἄνθρωπος, δέν ταπεινώνεται ὁπότε δέν ζητάει τήν Θεία Βοήθεια καί δέν προσεύχεται παραμένει ψυχικά ἄρρωστος ἤ καί νεκρός.

«Να καταλάβουμε» δίδασκε ὁ Γέροντας Σέργιος «ότι όπως το σώμα αρρωσταίνει και πεθαίνει χωρίς τροφή, έτσι και η ψυχή αρρωσταίνει και πεθαίνει χωρίς την προσευχή. Η προσευχή είναι η τροφή της ψυχής»[1]. Γιά νά εἶναι θεραπευμένη ἡ ψυχή πρέπει νά προσεύχεται. Ἡ Ἐκκλησία ἔχει ὡς σκοπό νά ἀποκαταστήσει τήν νοερά προσευχή στίς ψυχές τῶν μελῶν Της.

Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης
http://Hristospanagia3.blogspot.com 

[1]Larchet, 2006, Ακρίτας, σσ. 167-169, http://fdathanasiou.wordpress.com/2011/02/07. Ο στάρετς(1903-1987). Ο στάρετς(1903-1987) Σέργιος είναι ένας αδάμας πραγματικός “γέροντας με υψηλή πνευματικότητα”(=στάρετς, στην ρώσσικη γλώσσα) της ρωσσικής διασποράς στη Γαλλία. Λόγιος επίσης, και με μεγάλη αποδοχή στους κύκλους των Χριστιανών Υπαρξιστών εν Γαλλία, μίλησε εκτενώς για τις ψυχιατρικές θεωρίες της εποχής του. Ο Jean -Claude Larchet, καθηγητής Φιλοσοφίας και Θεολογίας στο Στρασβούργο, με ανώτατες σπουδές σε ανθρωπιστικές επιστήμες και ψυχολογία, καταγράφει κάποιες ρήσεις του, που παραθέτουμε άνευ περιττολογιών…:

Ὅλες οἱ ἀναφορές τοῦ κειμένου πού ἀφοροῦν στόν Στάρετς Σέργιο προέρχονται ἀπό τήν ἀνωτέρω πηγή

Συμπερασματικά γιά τήν κατάθλιψη.



 
    ΤΑ ΠΑΘΗ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΟΝΤΑΙ
 

ΠΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΕΤΑΙ Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ 


Συμπερασματικά γιά τήν κατάθλιψη.

Οἱ σύγχρονοι Χαρισματοῦχοι Γέροντες ἀλλά καί οἱ παλαιότεροι θεοφόροι Πατέρες ὡς βαθεῖς γνῶστες τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς καί φωτισμένοι ἀπό τόν Θεό μᾶς ἀποκάλυψαν τά μυστικά τῆς, τόσο διαδεδομένης σήμερα στόν κόσμο, κατάθλιψης.
Αἰτία τῆς κατάθλιψης εἶναι ὁ μεγάλος ἐγωισμός. Ἡ Ἐκκλησία καλλιεργώντας τήν ταπείνωση καί τήν ὑπακοή μᾶς θεραπεύει.
Ἡ ἀσκητική καί ἡ μυστηριακή ζωή μᾶς ἀπαλάσσει ἀπό ὅλα τά πάθη καί ἀπό τήν κατάθλιψη. Ἰδιαίτερα τό Μυστήριον τῆς Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως ἐνεργεῖ στόν ἄνθρωπο τήν κάθαρση ἀπό τά πάθη καί ἑπομένως ἀπαλάσσει τόν ἄνθρωπο ἀπό τήν κατάθλιψη.
Χαρακτηριστικά, μάλιστα, ὁ Γέροντας ὀνόμαζε τήν Γενική ἐξομολόγηση «θεία ψυχανάλυση» διότι κατ’ ἐξοχήν δι’ αὐτῆς ὁ ἄνθρωπος θεραπεύεται ἀπ’ ὅλα τά λεγόμενα ψυχολογικά του προβλήματα καί ἀπό τήν κατάθλιψη.
Ἀντί νά καταφεύγουν ἀνώφελα οἱ ἄνθρωποι στά ψυχιατρεῖα, στούς ψυχολόγους καί στούς ψυχιάτρους, οἱ ὁποῖοι ἀγνοοῦν τό τί εἶναι ἡ ψυχή- πολλές φορές δέν πιστεύουν κἄν στήν ὕπαρξή της- θά πρέπει νά καταφεύγουν συχνά στό φιλανθρωπότατο Μυστήριο τῆς Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως. Αὐτό τό Πανάγιο Μυστήριο δέν εἶναι μόνο ἀληθινή καί Θεία Ψυχανάλυση ἀλλά καί ἀληθινή Θεραπεία Ψυχῆς καί Σώματος.

Ὁ ἅγιος Γεράσιμος ὁ Νέος ὁ ἐν Κεφαλληνίᾳ προστάτης τῶν δαιμονιζομένων καί τῶν ψυχοπαθῶν.
Ὁ ὅσιος Γεράσιμος ὁ Νέος ἀπό τήν Κεφαλληνία εἶναι ὁ προστάτης ἅγιος γιά τούς πάσχοντας ἀπό δαιμόνια καθώς καί γιά τούς ψυχοπαθεῖς. Εἶναι ὁ πολιοῦχος τῆς Κεφαλλονιᾶς. Γεννήθηκε στά 1509 στά Τρίκαλα τῆς Κορινθίας. Ὕστερα ἀπό πολλές περιπλανήσεις στήν Κωνσταντινούπολη, τό Ἅγιον Ὅρος, τά Ἱεροσόλυμα, τό Σινᾶ, τήν Αἴγυπτο, τήν Κρήτη καί τήν Ζάκυνθο (ὅπου ἔζησε ἔξι χρόνια σέ μία σπηλιά), κατέληξε στήν Κεφαλλονιά ὅπου ἵδρυσε τό γυναικεῖο μοναστήρι Νέα Ἱερουσαλήμ καί ἀσκήτεψε ἐκεῖ μέχρι τό τέλος τῆς ζωῆς του. Ἐκοιμήθη τόν Δεκαπενταύγουστο τοῦ 1579. Στό μοναστήρι του σώζεται καί τό ἅγιο λείψανό του ἀκέραιο, ζεστό καί εὐωδιάζον. Ὁ Ἅγιος εἶναι θεραπευτής πολλῶν παθήσεων, ἀλλά κυρίως τῶν ψυχικῶν. Γιά τήν ἀκρίβεια εἶναι ἐκεῖνος πού γιατρεύει τούς δαιμονισμένους, καθώς καί τούς πάσχοντας ἀπό διάφορες ψυχικές παθήσεις. Οἱ θεραπεῖες αὐτές συχνά γίνονται μέ πέρασμα τοῦ ἱεροῦ σκηνώματος τοῦ Ἁγίου, πάνω ἀπό τούς ἀσθενεῖς, τίς ἡμέρες πού ἑορτάζει ὁ Ἅγιος (ἑορτάζει 16 Αυγούστου και 20 Ὀκτωβρίου).

Ἐπιλογικά
Εἴθε ὁ σύγχρονος καταθλιμμένος ἄνθρωπος νά κατανοήσει ὅτι μπορεῖ νά βρεῖ τήν θεραπεία του διά τῆς Ἐκκλησίας καί μόνο ζώντας σωστά μέσα σ’ Αὐτήν. Ἡ τακτική Ἐξομολόγηση, ἡ Θεία Κοινωνία συνδυασμένα μέ τήν ἀσκητική ζωή, τήν ἀδιάλειπτη προσευχή, τήν βαθειά ταπεινοφροσύνη, τόν Θεῖο Ἔρωτα καί τήν ἀγάπη γιά τούς ἀδελφούς, ἀπαλάσσει τόν ἄνθρωπο ἀπ΄ ὅλα τά πάθη καί ἀπό τήν κατάθλιψη, πού δημιουργοῦν.
Ἄς προσευχόμαστε παρακαλώντας τόν Κύριο, τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο, τόν Ἅγιο Γεράσιμο πού εἶναι προστάτης τῶν ψυχικά πασχόντων καί ὅλους τούς Ἁγίους νά μᾶς γλυτώνουν ἀπό τήν δουλεία στά πάθη, ἡ ὁποία δημιουργεῖ τήν κατάθλιψη καί τά ποικίλα ἄλλα λεγόμενα «ψυχολογικά» προβλήματα.


Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης